Timo Merkuri

  

TË PRESËSH DIAMANTIN

 

I-Nuk e di pse, por te titulli i poezisë “Intervistë për puthjen” e Natasha Lakos  fillimisht sytë më shkuan te fjala “puthje” e cila më solli në kujtesë Eseninin me vargjet:” Puthjes emër djemt' s'i kanë gjetur/puthja s'është mbishkrim qivur i ngrirë/puthja fryn si trëndafil me fletë/ që në buzë petalet i ka shtrirë” e poezisë “Lejlës bukuroshe” që më kishin lënë një aromë dehëse qysh në leximin e parë. Ndërkohë u kujtova që Kacalidha me vargjet: ”Puthja fillon me një buzore /Pu-pu, pu-pu, pu-pu, pu-pu! /Puthja fillon me një buzore /Fillon në buzë, tretet këtu”. ( “Puthja”, Heraldikët e borës, Onufri 2023 f 286) ende hezitonte të jipte puthjen e parë, ku ajo pu-pu-ja e tij ndjehej a lexohej si një “pu-pu, sa turp”. Esenini fokusohet në ndjenja romantike në këtë poezi me varg e rimë të rregullt, tipike poezi klasike, ndërsa Kacalidha paraqet emocione të qeta intime, të lidhura me një situatë dhe moment dashurie, të shprehura me poezi moderne. Ndërkohë që Esenini përdor imazhe natyrore si simbole përjetimesh të ndjenjave, Kacalidha përdor imazhe të thjeshta, të kuptueshme e të qarta për të shprehur momentin intim dhe gjëndjen e trazuar shpirtërore. Esenini është në (ose pas) momente përjetimi, ndërsa Kacalidha i emocionuar “bëlbëzon”  në çaste para puthjes për të cilën duket se ende nuk e ka kurajën, Esenini shpalos hapësirën e puthjes në kufijtë e erës së trëndafilit ndërsa Kacalidha hipotekon kufijtë e saj te “parcela” e buzëve, por për ne ajo që ka rëndësi është fakti se të dy poetët i këndojnë puthjes së dashurisë dhe për të vijuar më tejë, po shohim konturet e kuptimit të puthjes shprehur në vargjet e Lakos (e pranoje si një petale/që ta pranonin si një petale) sepse duke perifrazuar Eseninin, do thoshnim që puthjes djemtë, as emër, por as përkufizim nuk i kanë gjetur.

E parë në këtë këndvështrin, krahasimi i puthjes me një petale (si një petale) nga Natasha Lako përdoret për të shprehur ndjeshmërinë, delikatesën, bukurinë dhe fragilitetin e puthjes krijon një imazh të bukur fin, duke i dhënë  asaj një vlerë të veçantë, duke e bërë  të shihet dhe perceptohet si diçka tërheqëse , e përkryer në delikatesën e saj,  përcjellëse e bukurisë dhe freskisë. Fjala "petale" e përdorur nga poetja sugjeron bukuri, finesë dhe pranueshmëri ndjenjash të holla, ndryshe nga diçka fizike e rëndë apo e fortë. Ky krahasim shpall se puthja nuk është thjesht një kontakt fizik, por një trazim  ndjenjash shpirtërore. Krahasimi me një petale thekson fragilitetin, fresiknë e bukurinë e asaj që mund të duket e vogël në pamje, por ka një ndikim të madh dhe vlerë thelbësore në jetën e njeriut, qoftë për faktin se puthja zgjat pak, por përjetohet me vite, madje puthja e parë përjetohet gjithë jetën.

Nga kjo ndjejmë se puthja e dy dashnorëve është një akt emocional i shprehur me kontaktin e buzëve, që shihet e vlerësohet si shprehje e ndjenjave në një lidhje shpirtërore e fizike, e cila mund të jetë e ëmbël, e përzemërt, pasionante, që gjithsesi përfshin një moment intim që jep siguri, ëmbëlsi e ngrohtësi, shuan debatet mes partnerëve dhe u mundëson të përjetojnë një moment lumturi të pakrahasueshme. Puthja mbyll gojët që të flaës heshtja, mbyll sytë që të shihet parajsa, ajo të bën të ndjehesh i pasur dhe i kompletuar. Unë nuk pretendoj për saktësi përkufizimi, ndaj ftoj për ndihmë Shekspirin që thotë se: "Puthja është gjuha e dashurisë", Nerudën që ligjëron se: "Puthja është një tingulli që flet ato fjalë që nuk mund të thuhen", për të ndalur te Viktor Hygo me postulatin e tij: "Puthja është gjëja më e sinqertë në botë". Këto ka thënë Natasha Lako me krahasimin e saj petalor, duke ju qasur metaforës së Eseninit në kufijtë e Kacalidhës.

 

II- Natasha Lako jo vetëm flet pak, por stili i saj modern i të shprehurit poetik ka një dendësi të diamanntë arti e kuptimshmërie, që kërkon një mjeshtër prerës diamanti në zbërthimin e kuptimshmërisë dhe vlerave të saj, pse dihet që ky gur i çmuar në formën natyrore rrallë e shfaq plotësisht vlerën dhe bukurinë e tij, ndaj  nevojitet një mjeshtër që të shohë nç brendësi të tij vijat ndarëse të formave dhe të realizojë atë prerje delikate, e cila nxjerr në pah pasurinë e shumëllojëshme të tij.

Kështu te  poezia e Lakos qysh te strofa e parë të lindin hamendësime mbi kuptimshmërinë poetike : “Epo, po të të pyesnin për puthjen,/çfarë do të thoshe ti,/ po të kërkoje punë”. Në kundërshtim me sa thotë në titull, te ky varg shohim se nuk jemi në një intervistë, por është momenti i një pregatitje për intervistë pune, ku poetja (ç’ne poetja?) pyet një vajzë të re, që pregatitet për atë intervistë, për të parë në se është e pregatitur. Duket se biseda ka nisur më herët, ndaj poezia fillon (vazhdon, në fakt) me fjalën “Epo”, fjalë që përdoret në kuptimin "e pra" (…po të pyesnin).

Vazhdimi i leximit të ngatëron me shumë me vargjet: “E pranoje (ti), si një petale (puthjen) /që ta pranonin (ata), si një petale”? Vargjet kanë qasje me poezinë e Eseninit: “…që në buzë petalet i ka shtrirë” dhe për  krahasimin e  puthjes me petalet folëm më sipër, por ndërkohë metafora e petales ka qasje dhe me diçka tjetër të brishtë, me naivitetin vajzëror, mungesën e përvojës së saj në shoqëri. Kjo qasje jep një interpretim të ri, dhe mundëson një perceptim tjetër të dilemës që shpreh poezia, lidhur me pyetjen e papritur për diçka të brishtë e të bukur në botën e punës. Pyetja (ç’kërkon kjo pyetje në një intervitë pune xhanëm?) ndez imagjinatën e vajzës, e cila instiktivisht nis e percepton bukurinë dhe ëmbëlsinë ndjesore të puthjes, por përgjigja cilado qoftë është e rrezikëshme: në rastin e pranimit të puthjes si petale, intervistuesi mund të hamendësojë për atë si për një vajzë e lehtë, në rastin e kundërt hamendëson si për një vajzë me kulturë patriarkale. Intervistuesi përfaqson një institucion shtetëror apo një kompani private, por asnjeri rast nuk e favorizon vajzën, pavarësisht se ne vazhdojmë të admirojmë krahasimin e puthjes si petale. Nuk e di pse por më duket se po qaset malësorja e Migjenit me atë: “A don qymyr zotni?”  të cilën poetja “lehtësisht” mund ta kishte futur si pyetje interviste për dukurinë e njejtë të dy kohëve. Është kjo qasje që më shtyn të shoh te pyetjet një ‘vijë’ ironie të poetes për dukuritë e kohës, përfshirë dhe “intervistat e punës”, të vetmet që nuk nuk mund të mendojnë si pyetje puthjen, këtë esenciale të jetës, sepse në kohët moderne ka shumë puthje por pak dashuri.

 

III-Më sipër përmenda diamantine, por duhet të dimë se struktura e diamantit përbëhet nga një shumësi diamantësh më të vegjël në formën e trupave gjeo-metrikë brenda njeri tjetrit, të ngjeshur  nga një trysni e jashtëzakonëshme. Kjo strukturë rrit fortësinë dhe vështirëson ndarjen e tij në pjesë, nqse ushtrohet një goditje ritmike e fortë në të njëjtin vend të diamantit, struktura e tij shpërbëhet në pjesëza të vogëla që shpërndahen në formën e nje reje pluhuri të shndritshëm, duke u bërë i pavlefshëm. Për këtë arsye ka lindur profesioni i mjeshtrave ndarës të diamantit, të cilët pasi studiojnë vijat,  më saktë hijet e vijave të brendëshme realizojnë mbi ato goditjen e lehtë dhe ritmike, e cila e ndan atë në aq pjesë sa kërkon. Natyrshëm që mund të rezultojnë dhe pjesë më të vogëla, por ato shfaqin më qartë finesën dhe bukurinë e tij, ndaj pasi lëmohen,përdoren si gurë unazash, ndërsa copat relativisht të mëdha kanë destinacione të tjera përdorimi duke filluar që nga gjerdanët, kurorat mbretërore e deri te rezervat valutore në banka.

Kështu dhe poezia e Lakos ka strukturën e diamantit: ajo shfaq aktin e puthjes së dashurisë të krahasuar me një petale, por petalja në vetvete është një imazh që sjell në vëmendje bukurinë, delikatesën dhe fragilitetin aktit. Përsëritja e saj: “E pranoje, si një petale,/që ta pranonin, si një petale”  shfaq imazhin e petales në dy skaje duke e forcuar  atë në kujtesën e lexuesit dhe tingullin poetik, ndërkohë që vetë puthja në këtë poezi nuk shfaqet vetëm si simbol  e metaforë e dashurisë, ajo shpalos një vështrim më të gjerë mbi kuptimin dhe ndikimin e saj në një marrëdhënie. Lako e shfaq puthjen në mënyrë të ndërlikuar, duke krijuar një dimension më të gjerë se thjesht një akt romantik, pasi sjell në vëmendje aspekte të historisë në imazhin e pyjeve të djegura, sjell imazhin e puthjes “copë të mbetur mijëravjeçare” si diçka e çmuar dhe e vlefshme, e cila mbetet pjesë e kujtesës për mijëra vjet, shfaq dukurinë identitare të saj në prizmin zakonor të traditës patriarkale. Nga mënyra se si e shfaq në poezi. Ndërkohë poetja na flet për“puthje të mëdha”, një metaforë që mund të ketë domethënie  të ndryshme në  situate të ndryshme, duke shfaqur një ide më shumë se sa një vlerë e madhe financiare. Shihni pra sa pazgjidhmërisht janë lidhur në tërësinë e tyre këto element artistikë sa që të duket se heqja e njërës prej tyre, rrezikon shkatërrimin e gjithë poezisë dhe kjo është bërë në funksion  të nxjerrjes në pah të vlerave të dashurisë, duke i treguar nëpërmjet puthjes, ku disa fragmente pyetjesh janë si ato pjesët jo organike mbi diamantin në momentin që nxirret nga toka, të cilat sigurisht që pastrohen, por kujdes: mos e hiqni cilësorin “torrollakët”, është shumë i bukur.

Jo më kot e krahasova poezinë e Lakos me një diamant të madh, të cilit i duhen gjetur vijat (damarët) ndarrëse, aq më tepër që këto vija janë kufijtë ku ndahen ngjyrat e dritës që reflekton imazhet ky diamant poetik. Unë ju them se të realizosh një poezi të tillë është vërtet si të presësh  dimamantin e ta shndrosh në gurë unazash a  gjerdani, madje në dimamant  kurore mbretërore apo rezervë valutorë. Eshtë pikërisht kjo bukuri e diamanttë e poezisë që më bind në  mendimin se poetja ka dashur të na shfaqë puthjen e dashurisë si “një trëndafil në fundëri”(Neruda) rurale të modernitetit të kohës, mbi të cilin hedh një tis ironie me pyetjet e saj.

 

IV- Le të lexojmë vargjet: “apo se puthja ka ardhur pas pyjeve të djegura /e të përvëluara nga zjarri,/që mijëra vjet më parë” të cilat shfaqin një sfond poetik në kontekstin historik dhe tradicional të puthjes, duke na e shfaqur atë si një akt që ka ekzistuar në të kaluarën e largët, ka ardhur në kohët tona nëpër flake ( në fakt e kemi mbartur me vete nëpër flakë), është e rëndësishme, ndaj ende egziston, ëndërohet dhe flitet për atë..

Natasha Lako përdor historinë për të krijuar një portret të trishtueshëm të puthjes, duke e paraqitur atë si diçka që ka ardhur pas tragjedish të lashta, ku vajza dhe djali nuk mund të realizonin lirshëm një puthje, pasi ajo shkaktonte pasoja të rënda: vrasje të nxitura nga kodet zakonore. Indirekt Lako hedh spirancën e kësaj poezie moderne në identitetin tonë kombëtar pasi reflekton mbi kodet zakonore në kulturën tradicionale shqiptare që ndalonte puthjen  e të dashuruarve lirshëm. Këtu duhet të ndalemi te arti ynë gojor, i cili është plot me vargje triumfuese djemsh që“puthin gushë e faqe”apo“dy mollët e gjirit”, vargje që këndoheshin në shesh të fshatit në festa dhe, jo vetëm që askush nuk revoltohej kundër tyre, por përkundrazi, bashkoheshin në grupin e këngës duke mbajtur iso, akt ky që shprehte miratimin popullor për puthjen dhe dashurinë. Vajzat putheshin lirshëm nëpër këngë, por kur tentonin të dilnin jashtë portës së shtëpisë drejt puthjeve, ose do dëgjonin sokëllimiën e babait si një krismë pushke: “Futu bërna” ose qortimin e nënës: ”Bëj të dal e s’më lë nëna /Më thotë: “Vajzë futu bërna”/Se janë dyfeqe të rrënda”. Poeti popullor nuk sqaron se cilat janë ato dyfeqe të rrënda që nëna i përmend vajzës por i metaforizon: ”Dyfeqet e djalërisë/ Që i vën zjarrin shtëpisë”. Këto “dyfeqe të djalërisë”nuk janë vetëm aset i këngëve, ato janë realitete historike e jetësore të dashurive në trevat tona, që kanë mbritur gjer te ne në formën e hasmërive. Një gjë kaq e ëmbël si puthja, e cila në fakt është porta e parajsës mbi tokë ka sjellur kaq shumë plagë, në trup e në shpirt, të cilat as nëpër këngë nuk janë mbyllur dot. Prandaj poetja thotë: “Pyete puthjen vetë çfarë ka parë /këtë copë të mbetur qindramijëravjeçare” sepse duhet të pranojmë që “puthja” është pjesë e historisë sonë, e përgjakur apo e mbuluar me orizin e dasmave.

Vargjet e poezisë së Lakos ("kur puthja quhet,/e ardhur si forcë shkëmbi ose kuje , të cilat bota i njëson, / a mund ta përkeqësonte apo ta përmirësonte më tepër, / gjendjen tënde ekonomike, kredinë e madhe, / të puthjeve edhe më të mëdha") i ngjajnë asaj cope diamantit që ka disa vijë në brendësi, të cilat duket se shfaqin një ndërlidhje të shpirtit, kujtesës dhe ndjenjave me aspektet e realitetit të shoqërisë. Poetja mund të na referojë te puthjet e mëdha si simbol i ndryshimeve të mëdha në jetën e individëve apo shoqërisë së gjerë. Në këtë kontekst, "puthjet më të mëdha" mund të paraqesin ndryshime thelbësore, transformime apo veprime që ndikojnë në gjendjen ekonomike, financiare dhe në dinamikën shoqërore. Kjo lidhje e puthjeve me gjendjen ekonomike dhe kredinë e madhe mund të jetë një mënyrë metaforike për të shprehur fuqinë  e dashurive të mëdha. Një "puthje më e madhe" mund të simbolizojë një ndryshim të fuqishëm, pozitiv (ose negative), që ka forcën për të ndryshuar gjendjen shoqërore të individëve, të një komuniteti apo të një populli. Puthja e Halilit me Tanushën ishte një puthje e madhe, po ashtu e Skënderbeut me Donikën, pa haruar puthjen legjendare të Jerina Dushmanit me Lek  Zaharinë. Kujtojmë se shpesh herë aleancat princërore arbërore që bëheshin garantohe-shin nëpërmjet krushqive. Sigurisht që kjo lidhje metaforike mund të ndërtojë një paralele midis fuqisë së ndikimit të dashurisë,  afërsisë dhe veprimeve të mëdha që ndikojnë në jetën e njerëzve në nivele të ndryshme të shoqërisë. Megjithëatë ajo vija te diamanti synon të na thotë se ato “puthjet edhe më të mëdha” u përkasin shefave të mëdhenj ku do punësohet vajza e intervistuar, ndërsa “kreditë e mëdha” janë favoret financiare, por unë them që ti kushtoni vëmëndjen dashurisë dhe puthjeve se shefat e mëdhenj nuk dinë të puthin, ata dinë vetëm të kafshojnë.

Kur poetja përmend puthjen si "një copë të mbetur mijëravjeçare", ajo duhet të interpretohet si një qasje që e çon kujtimin dhe kuptimin e puthjes përtej kohës aktuale, ku përdorimi i një periudhe të gjatë kohore është për të theksuar se ky akt nuk ka ndryshuar shumë në thelb, pavarësisht zhvillimeve e ndryshimeve të shoqërisë nëpër kohë, dhe e sheh atë si një gjë të çmuar. Puthja është një simbol universal i dashurisë dhe afërisë që ka ekzistuar në të njëjtën mënyrë dhe formë në epoka dhe sisteme shoqërore të ndryshme të popullit ton. Këtu Lako hedh spirancën te identiteti kombëtar shqiptar i aktit të puthjes si simbol dashurie (sepse ka kombe që dashurinë nuk e shprehin me puthje). Përpos kësaj, përdorimi i termave të gjatësisë kohore është një mënyrë që thekson rëndësinë dhe vlerën e këtij akti në shoqëri, duke e paraqitur si një traditë të vjetër (jo relike) e të gjallë, që vlen për dashurinë si oksigjeni për njeriun, që ka qëndruar dhe vazhdon të ketë një impakt të madh në jetën dhe kulturën tonë .

Është koha që dashuria dhe puthja jo vetëm vlerësohen pak, por tentohet të shndrohen në diçka pa vlerë, ndaj poetja ngre zërrin e vargjeve: "Por mos i beso, torollakët/që pyetjen për puthjen thonë mos e beso/megjithëse është gjëja më e sigurt" dhe unë ju them se është hera e parë që Lako përdor epitetin përbuzës “torrollak”, të cilin e rezervon vetëm për ata që minimizojnë apo mohojnë rëndësinë e puthjes, atë që është  “gjëja më e sigurtë” dhe më e bukur (do shtoja unë) në këtë botë.

 

V- Poezia "Intervistë për puthjen" e Natasha Lakos shpalos disa dimensione psikologjike të ndërveprimit të individit me një aspekt të gjerë emocional. Kjo poezi shpreh një vështrim mbi përvojën e puthjes, por në të vërtetë, nëpërmjet këtij subjekti, ajo eksploron ndjesinë e dashurisë, identitetin dhe kërkimin e kuptimit të gjerë emocional në kohën tonë të modernitetit rural.

Aspekti i identitetit e dashurisë është thelbësor në poezi, ndaj poetja përdor puthjen si një metaforë për ndjenjat, të cilat njeriu i përjeton, por i mban të fshehura në shpirt, ku puthja përfaqëson një mënyrë për të shprehur ndjenjat,  emocionet, por dhe për të kuptuar largësinë emocionale që ndjehet në jetën e sotme të përditshme.

Poezia paraqet  kërkim të përhershëm për kuptim mbi puthjen dhe dashurinë në kohët e sotme. Pyetjet e hapura dhe dilemat që shfaqen rreth puthjes, siç janë "çfarë do të thoshe ti për puthjen?" apo "pyete puthjen vetë çfarë ka parë?" pavarësisht se me një tis ironie poetja i shfaq si pyetje interviste, reflektojnë kërkimin e vazhdueshëm të njeriut për të kuptuar dhe për të gjetur kuptim më të thellë në ndjenjat dhe eksperiencat e tij.

Përvoja  e dhimbjes dhe vuajtjeve shpirtërore të individit, apo tragjeditë e shkaktuara në botën patriarkale shqiptare, të përmendur në poezi si "pyjet e djegura," shpalos një dimension psikologjik që sugjeron se shpirti ka përjetuar vuajtje dhe shpesh herë puthja ka shkaktuar tragjedi të mëdha, pasi ka qenë në kundërshtim me doket kanunore të jetës patriarkale shqiptare. Përmendja e "pyjeve të djegura e të përvëluara nga zjarri, që mijëra vjet më parë," shfaq tragjeditë e shkaktuara nga puthja, e cila ka qenë e përjetuar në jetën e shqiptarit.

Mosbesimi ndaj këshillave të tjerëve për të mos e besuar vlerën e puthjes ("Por mos i beso, torollakët ") reflekton aspektin  psikologjik të pavarësisë emocio-nale.

Poezia paraqet konfuzionin e madh emocional me kuptimin e puthjes. Një vështirësi për të kuptuar si duhet të interpretohet apo vlerësohet puthja bëhet qartë nëpërmjet pasazheve që trajtojnë se çfarë do të thoshte apo përfaqësonte puthja për individin. Ky konflikt mund të lidhet me mungesën e qartësisë në interpretimin e ndjenjave dhe të sjelljes së një personi.

 

IV-Poezia "Intervistë për puthjen" e Natasha Lakos ka një theks të dukshëm filozofik në paraqitjen e puthjes si një subjekt për të reflektuar mbi të vërtetën, ndjenjat, dhe interpretimet e subjektit në një nivel më të lartë.

Në thelbin e saj, puthja është përdorur si një simbol që shpreh kompleksitetin e jetës së njeriut dhe përvojën e tij, ku puthja, si një gjest i thjeshtë në dukje, bëhet më shumë se një akt fizik, ajo shfaq ndjenjat, identitetin dhe kuptimin e vërtetë të vetvetes dhe të marrëdhënies me të tjerët.

Një ndërhyrje filozofike shfaqet në mënyrën  si puthja shihet nga këndvështri-mi i individit dhe shoqërisë. Një ndarje mes interpretimit individual dhe atij kolektiv pasqyrohet në dilemën lidhur me vlerësimin e puthjes, duke çuar  në pyetje njohjen e së vërtetë dhe si shoqëria interpreton apo shqetësohet për interpretimin e veprimeve të thjeshta.

Në këtë poezi, filozofia shfaqet në mënyrën se si puthja përcakton identitetin e një personi. Puthja është mjeti i përdorur për të shprehur ndjenjat, si dhe të zbulojë misterin e mendimeve e perceptimeve personale në lidhje me vetveten dhe me të tjerët.

Poezia ndriçon dilemën filozofike të vlerësimit të thjeshtësisë së puthjes në krahasim me hapësirën  e të vërtetave të fshehura të ndjenjave njerëzore.

Thuhet se "puthja është një gjuhë", poezia shfaq qartësinë e komunikimit mes individëve nëpërmjet gestit fizik të puthjes. Aspekti filozofik i kësaj poezie qëndron në interpretimin e puthjes si një mjet i cili përdoret për të shprehur dhe kuptuar një sërë ndjenjash, mendimesh dhe emocionesh në një nivel më të epërm.

Një aspekt filozofik lidhet me kompleksitetin e thjeshtësisë, ku puthja, një veprim i vogël në dukje, shpreh një botë të madhe emocionale dhe ndjesore që shpesh nuk mund të shprehën me fjalë. Kjo shkakton një dilemë: a mund të përfaqësohet një kompleksitet aq i madh me një gjest kaq të thjeshtë si puthja?

Një element i rëndësishëm filozofik është edhe reflektimi mbi interpretimin e të vërtetave dhe perceptimeve. Poezia paraqet një mosbesim ndaj këshillave të tjerëve,(torrollakëve) duke shtuar shkallën e vështirësisë për të kuptuar një realitet të fshehur. Ky aspekt shpërfaqet në dilemën filozofike të kërkimit për një kuptim më të thellë përtej asaj që mund të duket të qartë në sipërfaqe.

Poezia fillon me një pyetje retorike në lidhje me puthjen dhe vazhdon me një reflektim të thellë mbi kuptimin dhe ndikimin e saj, ku kjo lloj pyetjeje dhe reflektimi shfaq ndërveprimin midis poezisë dhe filozofisë, ku puthja nuk është vetëm një veprim, por një objekt i analizës dhe mendimit thelbësor.

Kontrastet dhe dilemat filozofike që shfaq poetja në lidhje me puthjen janë në aspektin filozofik, psh pyetja nëse puthja ka ardhur pas pyjeve të djegura nga zjarri që mijëra vjet më pare, shfaq një kontrast midis historisë dhe aspektit më bashkëkohor të puthjes.

Puthja në poezinë e Natasha Lakos është një subjekt i analizuar gjerësisht dhe interpretuar nëpërmjet metaforave komplekse dhe pyetjeve filozofike. Duke e krahasuar atë me një petale të mbetur mijëra vjet, ajo ngre kuptimet e puthjes si diçka që tejkalon kohën dhe ka një ndikim të qëndrueshëm. Nëpërmjet dilemave dhe kontrasteve të shfaqura në poezi, Lako sjell një aspekt reflektues të ndërveprimit midis njeriut dhe puthjes, duke e paraqitur atë si një fenomen që mund të interpretohet në mënyra të ndryshme nga individi. Kjo qasje filozofike tregon një reflektim të thellë mbi kuptimin dhe ndikimin e një veprimi të tillë të thjeshtë në një nivel më të thellë intelektual.

 

V-Poezia e Natasha Lakos shprehet nëpërmjet kontrasteve poetike të gjera që e bëjnë atë një përvojë letrare të pasur, një risi, çka e shtyn ta ndërtojë poezinë mbi kontraste. 

Poezia shfaq një kontrast mes qasjes filozofike dhe emocionale ndaj puthjes, pasi ajo fillon me një përkujdesje për kuptimin e puthjes nga një këndvështrim filozofik, ndërsa më pas kalon në emocione dhe ndjenja që lidhen me përvojën personale dhe qëndrimin ndaj këtij veprimi.

Një tjetër kontrast që vërehet është mes kuptimit të puthjes  në këndvështrim filozofik dhe rëndësisë së  njohjes së këtij veprimi në përvojën njerëzore.

Kontrasti mes puthjes së analizuar e kërkimit për kuptim të saj, në krahasim me përditshmërinë e puthjeve dhe përvojave të thjeshta që njerëzit përjetojnë, sjell një polaritet midis këtyre dy llojeve të përvojave.

Poezia e Lakos ka një tonalitet të rëndë dhe reflektues në disa vende, por ka vargje të thjeshta dhe të qarta, duke sjellë një kontrast në stilin dhe tonalitetin e saj. Në këtë poezi mbizotëron ngjyra gri e mendimit, por nëpër vargje, si vetëtimat mes reve shkëlqet e rozta e puthjes. Kjo poezi është një poezi e mendimit, por në strukturë ka vargje plot frymëzim e dritësim imazhesh.

Këto kontraste poetike e pasurojnë krijimtarinë poetike të Natasha Lakos , pasi shfaq një gamë të gjerë emocionesh, analizash dhe perspektivash të ndryshme lidhur me një temë të tillë si puthja

Pra, poezia "Intervistë për puthjen" e Lakos mund ta karakterizohet si një poezi që shfaq një gamë të gjerë kontrastesh në lidhje me temën, duke qënë një poezi me tipare metaforike e imazhiste shprehur në aspektin psikologjik dhe filozofik, ku kontrastet shprehin  ndërveprim kompleks midis ideve filozofike dhe emocioneve, duke e bërë atë një përvojë poetike të re dhe të pasur.

Poezia shfaq kontraste midis analizës së thellë të kuptimit të puthjes nga një këndvështrim intelektual dhe emocioneve që lidhen me përvojën personale. Ky kontrast në mes këtyre dy qasjeve tregon një tension të thellë midis kuptimit filozofik dhe përjetimit emocional të puthjes. Kjo është një poezi e veçantë në letërsinë shqipe dhe ajo që ka më shumë rëndësi është se ajo është një poezi e realizuar mjeshtërisht, fin dhe ëndrrandjellëse si një gur diamanti i vogël në një unazë fejese, të cilën vajza që e mba jua tregon shoqeve me krenari.

 

Sarandë, më janar 2024

 

 

 

Natasha Lako

INTERVISTË PËR PUTHJEN

 

Epo, po të të pyesnin për puthjen,

çfarë do të thoshe ti,

po të kërkoje punë,

sipas përvojës që nuk lë njeri në terr.

 

E pranoje, si një petale,

që ta pranonin, si një petale,

apo do të thoshe se puthja në vetvete është asgjë,

që të miratonin me kokë se puthja në vetvete është asgjë,

apo se puthja ka ardhur pas pyjeve të djegura

e të përvëluara nga zjarri,

që mijëra vjet më parë,

por që mund të dilte gjatë intervistës bllof.

 

Një tundje miratuese koke, ose një dështim,

ose një mëdyshje e madhe kur puthja quhet,

e ardhur si forcë shkëmbi ose kuje, të cilat bota i njëson,

a mund ta përkeqësonte apo ta përmirësonte më tepër,

gjendjen tënde ekonomike, kredinë e madhe,

të puthjeve edhe më të mëdha.

 

Pyete puthjen vetë çfarë ka parë,

këtë copë të mbetur qindramijëravjeçare,

që edhe një tjetër të paktën,

puthjen, ta ketë një copë të mbetur mijëravjeçare.

 

Por mos i beso, torollakët,

që pyetjen për puthjen thonë mos e beso,

megjithëse është gjëja më e sigurt