HARRESA E URAVE
Nga Timo Mërkuri
Qysh
në leximin e titullit të poezisë së Odise Kotes "Ura e Zonjës"çuditërisht
m’u faneps në mendje kështjella e
Gjirokastrës, emrin e të cilës legjenda e lidh me princeshën Argjiro,jo aq me
pretendimin e realitetit se sa si dëshmi e një nderimi të lartë që qyteti i jep
femrës, përkundër dokeve kanunore shtypëse për atë. Kështjella si simbol i
pushtetit vertikal autokratik, flet për histori luftërash të gjata dhe të
ashpra, sundime , dhunë e burgje, por pavarësisht kësaj ngjyre gri, ajo ka hyrë
në këngë, fotografi e piktura bashkë me legjendën e "Argjiros", princesha
që hidhet nga shkëmbi bashkë me foshnjën për të mos rënë robinjë e turqve,
prania e së cilës e zbut pak grinë e
kështjellës, ashtu si prania e një femre në një ambient burrash e zbut vrazhdësinë
e gjuhës së tyre. Fakti që Argjiroja është thjeshtë një legjendë jo vetëm që
nuk ja ul vlerën, por e legjendarizon ndjenjën
e nderimit dhe të vlerësimit të femrës në kombin tonë. Këtë e përforcon edhe
emri “Rozafa” i kështjellës tjetër në
veri e cila, po sipas legjendës, vetë sakrifikohet për ndërtimin e saj, duke
nënkuptuar se vetësakrifi-kohet për formimin e identitetit të kombit tonë.
Duket sikur femrën shqiptare Zoti e ka krijuar jo nga brinja e burrit por nga
legjendat, për t'u dhënë jetë e kuptim atyre, sepse nuk është e rastësishme që
ato (legjendat) janë për femra që vetë sakrifikohen në themele urash dhe
kështjellash. Odise Kote duket sikur e shmang me ndërgjegje kështjellën,
prandaj te romani “Funerali i hijes” ve në gojën e personazhit Petro mendimin
që të lëvizet kështjella nga vendi sepse pengon shikimin në horizonte, pra
duhet të zhvendoset kështjella në një vend diku tjetër që qyteti të ketë
hapësirë drite. Mendimi është tepër i qartë, të shtohen urat që lidhin qytetin
me krahinat e më tutje.
I-Odise
Kote nuk merret me kështjellën, thua kjo anije-kështjellë që dikur, në kohëra që
s’mbahen mend, përjetoi një ngecje në
majë të shkrepit shkëmbor si pasojë e tërheqjes
së beftë të ujërave mbi të cilat lundronte nga ndonjë tronditje sizmike Poetit
sikur nuk i intereson kështjella dhe ajo
që përfaqson, prandaj e le aty dhe qysh në vëllimin e parë poetik, shkruan
poezinë për "Urën e Zerzebilit", mbi motivin e njohur që pikon lotë:
"Mu tek ura e Zerzebilit/ Hanushe bil e Bakirit/Të vrau plumb i qafirit/Pse
hoqe perçen e sirit". Si për ta plotësuar këtë synim, shkruan romanin fin
"Ura e Margaritës" dhe më tejë mediton mbi baladën e murrimit të
nuses së vogël te Ura e Kordhocës me atë mbylljen tronditëse: "... Unë
s’qaj se mbeçë pa grua / Po qaj për vëllezërinë / Që më bënë pabesinë".
Është e natyrshme të merresh me 36 urat që ka Gjirokastra, njera më e bukur se
tjetra edhe pse kështjellat tona nuk e kanë atë bukurinë e kështjellave
europiane, si pasojë e gjyleve që kanë hedhur mbi ato luftërat e shpeshta, por
për urat, aha, këtu ndalemi pak. Urat tona të vogla, me atë ngjyrë guri, që
duken për së largu si lule të mbira në plasaritjet e shkëmbinjve, janë të
bukura si ëndërra në prag mëngjesi, janë të gjalla si vajza në adoleshencën e
parë që të robërojnë me sytë e tyre të rëmbushur me pak lagështirë vese.
Të mbetet në kujtesë Ura e
Gjakone që lidh Dunavatin me Lazaratin nga sipër, Urat e Mëdha (akuadukti
ajror) mbi të cilën kalon ujësjellësi që furnizonte kështjellën,unike jo vetëm
në Ballkan Ura e Ficove pranë shtëpisë së Kadaresë, Ura e Dervish Beut në
Cfakën e poshtme, sa për të përmendur disa nga 36 që janë gjithsej
Te poezia “Ura e Zonjës”
e Kotes, ndonëse ka një atmosferë legjende, nuk kemi të bëjmë me murime nusesh
në themele kështjellash dhe urash, as me vrasje vajzash që heqin “perçen e
sirit”, këtu kemi të bëjmë me një Zonjë (me “Z” të madhe) që ecën mbi një urë
si një “ëndërr”, e cila është
emërtuar nga populli “Ura e Zonjës”,
sigurisht në respekt të saj. (Ky emërtim na kujton se ne vitin 1924, Këshilli i
Bashkisë Gjirokastër miratoi "Dekretin e Zonjërisë, ligj qe detyronte
burrat të respektonin gratë dhe ato kishin të drejta njësoj si parizienet). Për
titullin “Ura e Zonjës” nuk arritëm ta pyesim poetin, madje as për identitetin
e kësaj “Zonje” se menjëherë na ndihmon gazetarja Aida Shtino, një tjetër
gjirokastrite e nderuar, e cila sqaron se: "Është quajtur 'Ura e Zonjës'
për shkak se u ndërtua nga një zonjë dhe kjo ishte kontesha daneze, gruaja e
Mufit Bej Libohovës, Zonja Olga Schëeitzer Libohova, e cila mbas vdekjes së
Mufit Bej Libohovës u quajt Zonja e Libohovës. Ajo kontriboi shumë për
Libohovën". Një konteshë suedeze e martuar me një bej libohovit, këtu
fantasia merr krahë e fluturon nëpër ëndrrat rozë, që sigurisht kalojnë nga kjo
urë, e cila domosdo do ketë ndonjë sekret dashurie, nga ato që lenë pa gjumë
vajzat. Sa shumë ura-asete simbolike ka Gjirokastra?. Tu tregosh turistëve këtë
urë të një konteshe suedeze, ju siguroj unë se do hutohen dhe më pas do kërkojnë
historinë e dashurisë së saj me beun libohovit. Le më po t’u flasësh për
historinë e dashurisë së vrarë të ura e Zerzebilit, lotët do t’u rrjedhin
poshtë urës dhe do jenë gati të financojnë ndërtimin e një statuje të
“Hanushe-s bil e Bakirit” në mos edhe restaurimin e Urës së Zerzebilit, jo si
një Urë të Psherëtimave, por si një urë të dashurisë së vrarë. Dëgjoni ju
djem gjirokastritë, mos i harroni kurrë
Hanushet e vrara apo të qortuara pse ju dashuruan juve, ato mbartin përjetësinë
dhe universalitetin e dashurisë ku është gdhendur emri juaj.
II-
Poezia "Ura e Zonjes" nga Odise Kote përdor dy simbole kryesore: urën
dhe Zonjën. Këto simbole janë thelbësore për të shprehur tematikat e lidhjeve
ndërmjet njerëzve, kohëve, sakrificës, vuajtjes, dashurisë dhe mikpritjes. Në vijim,
le të analizojmë secilin simbol veçmas, duke u fokusuar në elementet dhe
ndikimet e tyre.
a-Simboli
i Urës
Ura
simbolizon lidhjet ndërmjet njerëzve dhe
kohëve,mënyrën se si njerëzit dhe brezat lidhen me njëri-tjetrin. Ajo
përfaqëson një strukturë që mundëson kalimin nga një gjendje në tjetrën, duke
krijuar një lidhje mes së kaluarës, së tashmes dhe së ardhmes. Në vargjet:
"Je grua a ëndërr që shkel përmbi
urë,/ sa shekujt të thirrën - ura e zonjës?", ura shfaqet si një vend
ku koha dhe hapësira bashkohen, duke u bërë një pikë takimi për përvojat
njerëzore.
Ura
është gjithashtu një simbol i transformimit
dhe kalimit nga një fazë e jetës në tjetrën. Kjo mund të interpretohet si
një proces i rritjes personale, përvojës dhe zhvillimit. Në poezinë e Kotes,
ura përfaqëson mundësinë e ndryshimit dhe të evolucionit të ndjenjave
njerëzore, duke i lejuar individët të lëvizin përpara dhe të kapërcejnë sfidat
e tyre. Vargjet:"Je grua a ëndërr që
shkel përmbi urë,/sa shekujt të thirrën - ura e zonjës?"theksojnë
kalimin përmbi urë, që përfaqëson kalimin përmes kohës dhe përvojave të
ndryshme. Akti i kalimit përmbi urë simbolizon procesin e rritjes dhe
zhvillimit personal, ku individi përballet dhe kapërcen sfidat e jetës. Ura, në
këtë kontekst, është një mjet për të shfaqur rrugën e transformimit dhe për të
kaluar nga një fazë e jetës në tjetrën.
b)-Simboli
i Zonjës
Zonja
në poezi është një simbol i sakrificës
dhe vuajtjes. Vargjet "Në
ç'prita e zjarre shkoi këmbë e vogël,/ në ç'tehe prese, përgjuar me plumb"
tregojnë se ajo ka kaluar nëpër shumë sfida dhe sprova dhe kjo është e natyrëshme.
Të vijë një konteshë nga Suedia dhe të bëhet nuse në një skaj të humbur të
Perandorisë Turke, kjo është më shumë se sakrificë. Kjo është Dashuri. Kjo
Dashuri e konteshës që hyri në kujtesën
e popullit tonë sin ë legjenda si Zonjë është një pasqyrë e forcës dhe qëndrueshmërisë
së saj, duke treguar se për të ndërtuar dhe mbajtur lidhjet ndërmjet njerëzve,
shpesh kërkohet përballje me vuajtje dhe sakrifica të mëdha.
Zonja
gjithashtu simbolizon dashurinë dhe
mikpritjen. Vargjet "Mos vallë
trupi yt u zgjat nêpër lumë,/ për të ftuar dashnorët e botes...?"
sugjerojnë që ajo është një figurë që fton dhe mirëpret njerëzit nga kultura
dhe vende të ndryshme. Ajo përfaqëson një hapje dhe një dëshirë për të ndërtuar
ura mes njerëzve, duke krijuar një mjedis ku dashuria dhe mirëkuptimi mund të
zhvillohen. Sigurisht që fjala “dashnorët” ( e botës) nuk duhet lexuar në
kontekstin literal.
Zonja
është edhe një simbol i ndjenjave dhe
përvojave njerëzore, ajo përfaqë-son dashurinë, dhimbjen dhe përjetimet që
ndikojnë dhe formojnë jetën e individëve. Vargjet "Ku u dha dhe u tret ajo puthja fatale,/ që si gjarper pickon ende në
brinjë?" tregojnë për një dashuri të humbur dhe dhimbje të
papërmbushura që ende ndihen, duke e bërë Zonjën një simbol të përvojave të
përjetshme që ndikojnë në thellësinë e shpirtit njerëzor. Sa vajza vallë do kenë
ëndërruar
përjetimet
e saj?
Ndikimet
e simboleve
a1)-Lidhjet
ndërmjet njerëzve dhe kohëve janë thelbësore në këtë poezi. Ura simbolizon
mënyrën se si brezat dhe individët lidhen me njëri-tjetrin përmes përvojave dhe
ndjenjave të përbashkëta. Kjo lidhje kalon përtej kohës dhe hapësirës, duke
bërë që çdo përvojë njerëzore të jetë e ndërlidhur dhe e ndikuar nga e kaluara
dhe e ardhmja. Ura shfaqet si një vend ku koha dhe hapësira bashkohen, duke
krijuar një pikë takimi për përvojat njerëzore. Kjo simbolikë tregon se njerëzit janë të ndërlidhur në mënyra të
padukshme, por të thella dhe domethënëse,. Psh vargjet: "Je grua a ëndërr që shkel përmbi urë,/sa shekujt të thirrën - ura e
zonjës?" na bëjnë të reflektojmë mbi rëndësinë e urës si një simbol i
lidhjeve ndërmjet njerëzve, duke paraqitur atë si një vend ku koha dhe hapësira
bashkohen. Në këtë mënyrë, ura përfaqëson një pikë takimi për përvojat
njerëzore, një vend ku brezat dhe individët lidhen me njëri-tjetrin përmes
përvojave dhe ndjenjave të përbashkëta. Me këtë simbolikë, poeti shpreh idenë
se lidhjet njerëzore janë të ndërlidhura në mënyra të thella dhe domethënëse,
duke kaluar përtej kohës dhe hapësirës.
Kalimi dhe
transformimi janë
gjithashtu një aspekt i rëndësishëm i simbolit të urës. Ajo përfaqëson një
strukturë që mundëson kalimin nga një gjendje në tjetrën, duke krijuar
mundësinë e ndryshimit dhe evoluimit të përvojave dhe ndjenjave njerëzore. Në këtë
poezi, ura përfaqëson mundësinë e transformimit personal dhe të rritjes. Ajo na
kujton se procesi i kalimit përmes sfidave dhe përvojave të ndryshme është
thelbësor për zhvillimin tonë si individë dhe si shoqëri. Kjo simbolikë
nënvizon rëndësinë e të qënit të hapur ndaj ndryshimit dhe të gatshëm për të
përballuar sfida të reja për të arritur një zhvillim të plotë personal. Psh
vargjet: “"Në ç'prita e zjarre shkoi
këmbë e vogël, / në ç'tehe prese, përgjuar me plumb./Qorr qorrimi, lëngatë e
tejngopur,/ djegur, përzhitur, i gjithi shkrumb."na bëjnë të
reflektojmë mbi procesin e kalimit dhe transformimit në jetën njerëzore. Ura
është paraqitur si vendi ku koha dhe hapësira bashkohen, duke lejuar përvojat
njerëzore të përshfaqen në një kontekst më të gjerë dhe të thellë. Duke
përballuar sfidat dhe përvojat e ndryshme, individi kalon nga një gjendje në
tjetrën, duke përjetuar transformimin personal dhe zhvillimin shoqëror. Kjo
simbolikë thekson rëndësinë e të qenit të hapur ndaj ndryshimeve dhe të gatshëm
për të përballuar sfida të reja, për të arritur një zhvillim të plotë personal
dhe shoqëror.
b1)-Zonja
si simbol ndikon në thellimin e
kuptimit të sakrificës, vuajtjes dhe dashurisë në jetën njerëzore. Ajo na
kujton për rëndësinë e mikpritjes dhe të hapjes ndaj të tjerëve, duke krijuar
një mjedis ku lidhjet mund të zhvillohen dhe forcohen. Përmes përvojave dhe
ndjenjave të saj, Zonja na nxit të reflektojmë mbi përvojat tona dhe të
vlerësojmë sakrificat që bëhen për të ndërtuar një jetë të përbashkët dhe të
plotë.Psh vargjet: "Ku u dha dhe u tret ajo puthja
fatale,/që si gjarper pickon ende në brinjë?"shfaqin në mënyrë të qartë ndjenjat
e sakrificës, vuajtjes dhe dashurisë që përjeton Zonja në poezinë e Kotes.
Përmes këtyre vargjeve, ne shohim se Zonja është një simbol i një dashurie të
humbur dhe një vuajtjeje të papërmbushur, por që ende vazhdon të ndiejë dhimbje
në brinjë. Ky pasazh përforcon idenë e sakrificës dhe vuajtjes që shpesh
shoqërojnë dashurinë dhe lidhjet njerëzore. Në të njëjtën kohë, ai na inkurajon
të reflektojmë mbi rëndësinë e mikpritjes dhe të hapjes ndaj të tjerëve, duke
krijuar një mjedis ku lidhjet mund të zhvillohen dhe forcohen. Përmes përvojave
dhe ndjenjave të saj, Zonja na inkurajon të vlerësojmë sakrificat që bëhen për
të ndërtuar një jetë të përbashkët dhe të plotë.
Pra,
poezia "Ura e Zonjës" nga Odise Kote përdor simbolet e urës dhe
Zonjës për të eksploruar dhe theksuar temat e lidhjeve ndërmjet njerëzve dhe
kohëve, sakrificës, vuajtjes, dashurisë dhe mikpritjes. Këto simbole krijojnë
një poezi të pasur dhe të ndërlikuar, e cila na fton të reflektojmë mbi
përvojat dhe ndjenjat tona, dhe mbi mënyrat se si ne ndërtojmë dhe mbajmë
lidhjet me të tjerët.
III-
Poezia "Ura e
Zonjes" nga Odise Kote është një poezi simbolike e metaforike, që përdor imazhe e simbole të fuqishme për të shprehur
ndjenja dhe mendime të thella.
Simbolika
e urës dhe Zonjës është thelbësore në këtë poezi. Siç shpjeguam më sipër Ura
përdoret si simbol për lidhjet ndërmjet njerëzve dhe kohëve, si një mjet për të
kaluar nga një gjendje në tjetrën, ndërsa Zonja është një simbol për
sakrificën, vuajtjen, dashurinë dhe mikpritjen, duke lidhur përvojat dhe
ndjenjat njerëzore me kuptime më të thella dhe universale.
Metaforat
e sakrificës dhe vuajtjes janë të pranishme në vargje të tilla si "Në ç'prita e zjarre shkoi këmbë e
vogël,/ në ç'tehe prese, përgjuar me plumb." shfaqin sakrificat dhe
vuajtjet e Zonjës, duke e bërë atë simbol të qëndrueshmërisë dhe forcës
përballë sfidave.Pra edhe metafora është në funksion të simbolikës.
Elementet
imazhiste janë të dukshme në poezinë "Ura e Zonjes." Përshkrimet e
gjalla dhe të detajuara të vuajtjeve dhe ndjenjave, si p.sh. "djegur, përzhitur, i gjithi shkrumb"
dhe "që si gjarper pickon ende në
brinjë," ndihmojnë lexuesin të vizualizojë dhe ndjejë intensitetin e
përvojave, duke i shërbyer simbolikës së poezisë.
Ndërsa
ka përshkrime të sakrificave dhe vuajtjeve që mund të kenë një bazë realiste,
poezia në tërësi nuk fokusohet në përshkrime të realitetit pasi ajo i shpreh
idetë dhe ndjenjat duke përdorur simbole dhe metafora. Ndaj themi se kjo poezi është
simbolike dhe metaforike me elemente imazhiste dhe realiste.
IV-Poezia
"Ura e Zonjës" nga Odise Kote, për nga koloriti duket sikur është një
fragment legjende, ndaj themi se mbështetet në bazë të fortë tradicionaliteti
poetik, duke evokuar motive dhe figura të njohura nga tradita dhe kultura
shqiptare, si:
a)-Përdorimi
i figurës së gruas si një simbol i nderimit dhe sakrificës shihet te vargjet: “Je grua a ëndërr që shkel përmbi urë,/sa
shekujt të thirrën - ura e zonjës?” pasi gruaja është shpesh një figurë
qendrore në traditën poetike shqiptare, këngë, mite e balada duke simbolizuar
virtyte të larta si nderi, sakrifica dhe qëndrueshmëria. Te kjo poezi, ajo
është e përjetësuar në kujtesën historike dhe nderohet për rolin e saj. Kjo
thirret “Ura e Zonjës” Kështjella thirret “ e Rozafës”.
b)-Motivet
e klithmave dhe tmerrit, të lidhura me vuajtjet (si në balada): “Ç’klithma, tmerre, mbytur në lumë,/të
shkulin egërsisht mend’t e kokës”duke evokuar vuajtjet dhe tragjeditë që
janë pjesë e histories, baladave ( e murrimit) e legjendave shqiptare, të cilat
theksojnë përvojat e dhimbshme të popullit nëpër shekuj.
c)-Sakrificat
dhe sfidat e përjetuara nga gruaja shfaqen te vargjet:”Në ç'prita e zjarre shkoi këmbë e vogël,/në ç'tehe prese, përgjuar me
plumb./Qorr qorrimi, lëngatë e tejngopur, /djegur, përzhitur, i gjithi shkrumb”.
Jo më kot i përmendëm baladat dhe legjendat në krye të shkrimit, te kjo poezi
përshkrimi i sakrificave dhe sfidave të përjetuara nga gruaja reflekton një
motiv tradicional të qëndresës dhe vuajtjes, i cili është i pranishëm në shumë
vepra poetike dhe folklorike shqiptare.
ç)-Kudo
ku ka një femër ka një dashuri dhe puthje fatale, e cila “pickon ende në brinjë”,
si te vargjet: “Ku u dha dhe u tret ajo
puthja fatale, /që si gjarper pickon ende në brinjë?/S’gjetën shpëtim në
balada, në vaje,/çfarë s’dinë të gjorët, ose dinë gabim…?” pse dashuria “fatale”
dhe pasojat e saj janë tema të njohura në baladat dhe legjendat shqiptare.
Këtu, poeti përfshin këtë motiv për të lidhur poezinë me traditën e pasur të
tregimeve romantike dhe tragjike.Kujtoni “Rapsodi e një poeme arbëreshë” të De
Radës.
d)-Lidhja
e gruas me urën si simbol i ndërlidhjes dhe bashkimit, shprehur në sa e sa
balada, shihet te vargjet:”Je grua a
ëndërr që shkel përmbi urë,/sa shekujt të thirrën - ura e Zonjës?” ku kjo
lidhje midis gruas dhe urës reflekton një simbolikë tradicionale të ndërlidhjes
dhe bashkimit mes njerëzve dhe brezave, një motiv i pranishëm në kulturën
shqiptare. Këto vargje dhe motive tregojnë se poezia "Ura e Zonjës"
është e rrënjosur në traditën poetike shqiptare, duke përdorur figura dhe tema
të njohura për të nderuar historinë, kulturën dhe përvojat e popullit shqiptar
dhe duke ndërtuar mbi këtë tradicionalitet një modernitet të ri shkëmbimesh e bashkëpunimesh mes njerëzve e kombeve. Urat
gjithmon bashkojnë, muret ndajnë.
IV-
Poezia "Ura e Zonjës" e Odise Kotes, ndonëse me një motiv disi
tradicional dhe me vargje gati tradicionale, është një poezi moderne që
përfshin elemente të modernizmit, veçanërisht ato të postmodernizmit. Kjo vepër
ndërthur motive tradicionale si ura dhe figura e gruas, të cilat janë të
rëndësishme në kulturën dhe historinë shqiptare, duke i sjellë në një kontekst
të ri përmes një stili dhe strukture moderne. Kjo ndërthurje e tradicionales me
modernen është një nga karakteristikat kryesore të postmodernizmit.
Një
nga elementet e rëndësishëm të postmodernizmit që shfaqet në poezi është
dekonstruksioni i mitit dhe historisë. Kote luan me mitet dhe legjendat
tradicionale duke i dekonstruktuar dhe rikontekstualizuar ato për të reflektuar
mbi gjendjen bashkëkohore. Për shembull, figura e gruas në vargjet "Je grua a ëndërr që shkel përmbi urë, /sa
shekujt të thirrën - ura e zonjës?" është njëkohësisht një simbol
historik dhe një figurë që pasqyron sfidat dhe vuajtjet moderne. Kjo prirje për
të dekonstruktuar dhe rikonceptuar mitet dhe legjendat është tipike për
postmodernizmin.
Një
tjetër karakteristikë e rëndësishme e postmodernizmit që gjejmë në poezinë e
Kotes është përdorimi i ironisë dhe ambiguitetit. Vargjet "Ç’klithma, tmerre, mbytur në lumë, /të
shkulin egërsisht mend’t e kokës." kanë një ndjenjë dykuptimësie dhe
ambiguiteti që kërkojnë lexuesin të interpretojë dhe të reflektojë më thellë.
Kjo ndihmon në krijimin e një shtresimi të kuptimit që është tipik për poezinë
postmoderne.
Struktura
e vargjeve në "Ura e Zonjës" nuk ndjek domosdoshmërisht format
tradicionale të rimës dhe ritmit, duke i dhënë një ndjesi të lirisë dhe
inovacionit. Psh, në vargjet "Në
ç'prita e zjarre shkoi këmbë e vogël,/ në ç'tehe prese, përgjuar me plumb."
nuk ndihet një strukturë e rregullt ritmike, duke krijuar një ndjesi të lirisë
shprehëse. Kjo thyerje e formave tradicionale dhe eksplorimi i mënyrave të reja
të shprehjes është një tjetër aspekt i rëndësishëm i modernizmit dhe
postmodernizmit.
Poezia
trajton tema të thella të identitetit kulturor dhe historik, duke reflektuar
mbi rolin e gruas në shoqërinë shqiptare dhe historinë e saj. Ky reflektim mbi
identitetin është një karakteristikë kyçe e letërsisë moderne dhe postmoderne,
ku autorët shpesh eksplorojnë dhe sfidojnë konceptet tradicionale të
identitetit dhe kulturës. Kjo shihet në vargjet "Ku u dha dhe u tret ajo puthja fatale,/ që si gjarpër pickon ende në
brinjë?/ S’gjetën shpëtim në balada, në vaje,/ çfarë s’dinë të gjorët, ose dinë
gabim…?"
Në
përmbledhje, "Ura e Zonjës" e Odise Kotes i qaset rrymës
postmoderniste përmes ndërthurjes së tradicionales dhe modernes, dekonstruksionit
të miteve, përdorimit të ironisë dhe ambiguitetit, thyerjes së formave
tradicionale dhe reflektimit të thellë mbi identitetin dhe kulturën. Këto
elemente e bëjnë poezinë një shembull të shkëlqyer të modernizmit bashkëkohor
në letërsinë shqiptare dhe Odise Koten një poet të dëshiruar dhe të mirëpritur
me krijimet e tij.Dhe mos harroni urat e Gjirokastrës, të cilat, ju fton poeti
ti vizitoni.
Sarandë, më qershsor 2024
Odise
Kote
Ura
e Zonjës ...
Je grua a ëndërr që
shkel përmbi urë,
sa shekujt të thirrën
- ura e zonjës?
Ç’klithma, tmerre,
mbytur në lumë,
të shkulin egërsisht
mend’t e kokës.
Në ç'prita e zjarre
shkoi këmbë e vogël,
në ç'tehe prese,
përgjuar me plumb.
Qorr qorrimi, lëngatë
e tejngopur,,
djegur, përzhitur, i
gjithi shkrumb.
Ku u dha dhe u tret
ajo puthja fatale,
që si gjarper pickon
ende në brinjë?
S’gjetën shpêtim në
balada, në vaje,
çfarë s’dinë të
gjorët, ose dinë gabim…?
Je grua a ëndërr që
shkel përmbi urë,
sa shekujt të thirrën
- ura e zonjës?
Mos vallë trupi yt u
zgjat nêpër lumë,
për të ftuar
dashnorët e botes...?
V.
O - Ura e Zonjës, udhës për në Labovën e Kryqit.
No comments:
Post a Comment