Timo Merkuri

 

Timo Mërkuri

 

BARIU I PRENG MACËS

Ose loja e shndruar në një tragjedi

 

E kemi dëgjuar e kemi qeshur me tregimin e bariut që, për të larguar trishtimin e vetmisë alarmonte më kot fshatin me thirrjen “Ujku ndër dhen”, por nuk e mendoi se kur të binte vërtet ujku ndër dhen askush nuk do ta besonte. Sigurisht që kemi qeshur dhe nuk n aka shkuar ndër mend të shohim në një kohë të ardhme këtë njeri, i cili veç dëmit nga ujqit ndër dhen morri me vete mosbesimin e njerëzisë dhe përjetoi vetminë e trishtuar dhe të dhimbëshme, të cilën na e ka sjellur në tregimin e tij “Bariu” shkrimtari Preng Maca.

I-Ky tregim ka një tonë të thellë dhe një atmosferë mjaft të ngrohtë dhe introspective, perspektivë që ka të bëjë me një analizë të thellë të ndjenjave dhe mendimeve të personazhit kryesor, “Bariut” rreth gabimeve të tij të mëparshme, vuajtjeve morale, dhe dëshirës për të ndryshuar. Përmes një perspektive introspektive, lexuesi kupton më mirë motivacionin dhe ndjesitë e “Bariut”, ndërsa ai përpiqet të përballet me gabimet e tij të kaluara dhe të ringjallet nga një situatë e izoluar shoqërore. Përdorimi i një narratori përjeton një udhëtim të papritur, ku ai has një person të panjohur që kërkon ndihmë. Ky person tregon se është "bariu i legjendës së vjetër," i akuzuar për mashtrim sistematik dhe me pasoja ekonomike për veten dhe fshatin e tij dhe  për pasojë është i izoluar nga komuniteti i tij.

Elementë ideo-artistikë që mund të dalin nga ky tregim janë:

Bariu është një simbol i pashpjegueshëm, i cili kishte bërë një gabim të mëparshëm dhe ishte akuzuar për mashtrues. Ky simbol mund të interpretohet si një barrë e vazhdueshme që personazhi kryesor, bariu duhet të mbajë dhe të dëshmojë ndryshimin e tij.

Personazhi kryesor, bariu është i izoluar nga komuniteti dhe është mohuar nga njerëzit për shkak të historisë së tij të mëparshme, izolim dhe mohim që shfaq  një ndjesi e vetmi dhe përjashtimi.

Personazhi kryesor, me çdo përpjekje të tij për të ndihmuar bariun, ndihmon edhe veten duke e kuptuar më mirë veten dhe detyrën morale për të ndihmuar të tjerët në nevojë. Kjo temë thekson rëndësinë e mësimdhënies dhe mësimit të jetës nëpërmjet vuajtjeve të tjera.

Narratori duket se kalon një lloj transformimi gjatë udhëtimit të tij. Ai fillon me ndjenjën e pasigurisë dhe pasojat e gabimeve të tij të mëparshme dhe më në fund është gati të ndihmojë dhe të mësojë nga historia e bariut. Ky transformim është një element që tregon zhvillimin e karakterit.

Tregimi ndahet në pjesë të ndryshme, duke ndryshuar ngjarjet dhe vendndodhjen. Kjo strukturë ndihmon në ndërtimin e tensionit dhe në shpërndarjen e informacionit gradualisht.

Në përgjithësi, tregimi "Bariu" është një rrëfim i ngjarjeve të papritura që shpalos një ngjarje të ngjashme me një gjyq moral dhe rëndësinë e kuptimit dhe mësimdhënies nga historia dhe vuajtjet e të tjerëve. Ky është një tregim me thelbin e tij ideo-artistik, i pasur në elementët e simbolikës dhe karakterizimit të personazheve.

II-Tregimi "Bariu" i Preng Maca është një tregim alegorik dhe psikologjik, i pasqyruar në mënyrë të thellë dhe simbolike. Ky tregim është i karakterizuar nga një ndjesi e thellë e mohimit, izolimit, dhe vuajtjes së personazheve kryesorë. Ka elementë të qarta të realitetit dhe një dimension të thellë psikologjik, ndërsa historia e personazhit kryesor tregon rrugën e tij drejt kuptimit dhe mësimit të jetës.

Disa veçori të tregimit "Bariu" janë:

Ky tregim ka një dimension të thellë alegorik. Bariu është një personazh i izoluar dhe mohuar, i cili përfaqëson një barrë të vazhdueshme që njerëzit duhet ta mbajnë pas gabimeve të tyre të mëparshme, ai  është një simbol i pasigurisë dhe kërkimit të mësimdhënies përmes vuajtjes.

Psikologjia e personazheve: Tregimi fokusohet thellë në mendjen dhe ndjenjat e personazheve, veçanërisht te narratori dhe të bariut, pse ata, personazhi dhe bariu  përjetojnë konflikte emocionale dhe vuajtje, dhe kjo është një pjesë thelbësore e tregimit.

Tregimi ndahet në pjesë të ndryshme, duke u përqendruar në ngjarjet dhe emocionet e ndryshme të personazheve. Kjo strukturë ndihmon në thellësinë e karakterizimit dhe në zhvillimin e ngjarjeve.

Tregimi përshkruan me ngulm temën e izolimit dhe mohimit të bariut. Kjo temë e dëshpëruar mund të interpretohet si një koment mbi shoqërinë dhe mënyrën sesi ajo trajton ata që kanë bërë gabime të mëparshme.

Narratori i tregimit duket të kalon një lloj transformimi gjatë rrugëtimit të tij. Ai fillon me pasigurinë dhe pasojat e gabimeve të tij të mëparshme dhe më në fund është gati të ndihmojë dhe të mësojë nga historia e bariut. Kjo temë e mësimit dhe transformimit është një pjesë e rëndësishme e tregimit.

Në përgjithësi, "Bariu" është një tregim me thelbin e thellë dhe mësimet e thella, i pasqyruar në një mënyrë të thellë simbolike dhe alegorike. Ai nxjerr në pah sfidat emocionale dhe psikologjike të personazheve në një kontekst të izolimit dhe mohimit. Ky lloj tregimi ka për qëllim të reflektojë mbi mënyrën sesi shoqëria trajton ata që kanë bërë gabime të mëparshme dhe ndryshimin që mund të vijë nga vuajtjet dhe mësimet që sjell jeta.

III-Personazhet e tregimit

Tregimi "Bariu" i Preng Maca ka disa personazhe kryesore, të cilët luajnë rol të rëndësishëm në zhvillimin e ngjarjeve dhe në transmetimin e mesazheve ideo-artistike të tregimit. Këtu janë disa prej personazheve kryesore:

Personazhi kryesor i tregimit është narratori, i cili është i panjohur dhe jeta e të cilit bëhet e papritur nga takimi i tij me bariun. Ai është një person i pasigurt dhe i mbushur me ndjenja të pasuksesshme, i cili përpiqet të ndihmojë bariun në ndihmë të tij, ndërkohë që ka nevojë për ndihmën dhe kuptimin e tij vetë.

Bariu është personazhi që duket se është i izoluar dhe i mohuar nga komuniteti për gënjeshtrën që ka bërë më herët. Ai është një person i moshuar dhe i dobët që kërkon të ndihmohet dhe që tregon një vuajtje të thellë emocionale dhe psikologjike.

Këto dy personazhe kanë thelbësi në zhvillimin e tregimit dhe në transmetimin e mesazheve themelore. Narratori përjeton një ndryshim gradual në sjelljen e tij ndaj bariut dhe ndjehet më shumë i lidhur me vuajtjet e tij. Bariu përfaqëson një lloj simbolike të mohimit dhe pasojave të gabimeve të mëparshme, duke sjellë një koment mbi shoqërinë dhe mënyrën se si ajo trajton ata që kanë bërë gabime të mëparshme.

Personazhet në këtë tregim janë të thellë dhe të mëdhenj në mënyrë të qëlluar për të reflektuar më gjerë mbi çështje si mësimdhënia, izolimi, mohimi dhe përmirësimi personal. Ata ndihmojnë në ndërtimin e thelbit të tregimit dhe shpërndajnë mesazhe thelbësore për lexuesin mbi gjendjen emocionale dhe moralen e njerëzve në një shoqëri ku gabimet dhe pasojat e tyre mbeten të pranueshme.

Të sqarojmë se termi "narratori" përdoret për të identifikuar personazhin ose zërin që tregon një ngjarje, një histori, ose një tregim. Narratori është personi ose instanca që është përgjegjës për të ndjekur, përshkruar, dhe treguar ngjarjen për lexuesin ose audienca. Narratori është i rëndësishëm për strukturën dhe perspektivën e një tregimi, pasi ai vendos se si historia do të paraqitet, nëse është një person i përfshirë në ngjarje (narrator i brendshëm) ose një vëzhgues objektiv që tregon ngjarjen (narrator i jashtëm).

Ka disa lloje të narratoreve në tregime dhe vepra të letërsisë:

Narratori i brendshëm: Ky është një personazh i tregimit që është përfshirë në ngjarjen që tregon. Ai tregon historinë nga një perspektivë personale dhe mund të ketë njohuri dhe ndjenja të kufizuara për ngjarjet dhe personazhet e tjera. Këtë lloj narratori mund ta quajmë edhe "narrator i personazhit."

Narratori i jashtëm: Ky është një narratori që nuk është personazh në tregim, por është një vëzhgues objektiv i ngjarjeve. Ai tregon historinë nga një perspektivë më të largët dhe mund të ketë njohuri më të gjerë për ngjarjet dhe personazhet. Këtë lloj narratori mund ta quajmë edhe "narrator i autori."

Narratori të përbashkët: Në disa raste, një grup personazhesh mund të ndajë detyrën e të treguarit të ngjarjes duke ndryuar narracionet midis tyre.

Narratori i tregimit "Bariu" i Preng Maca është i brendshëm, pasi është një personazh i përfshirë në ngjarjet që po tregon. Në tregim, ai është personazhi kryesor që përjeton ngjarjet dhe vepron si një dëshmitar i ngjarjeve të cilat tregohen. Përmes ndjekjes së këtij narratori të brendshëm, lexuesi ka një pasqyrim të ngjarjeve dhe ndjenjave të tij personale.

Ky narrator është i rëndësishëm për thellësinë dhe kompleksitetin e tregimit. Përmes perspektivës së tij, lexuesi njeh ndjenjat e pasigurisë, pasojave të gabimeve të mëparshme dhe dëshirën për mësim dhe transformim. Narratori përjeton një ndryshim gradual në sjelljen e tij ndaj bariut, duke u bërë më i mëshirshëm dhe i kuptueshëm ndaj vuajtjeve të tij.

 

Përdorimi i një narratori të brendshëm ndihmon në lidhjen emocionale të lexuesit me personazhet dhe ngjarjet, duke i bërë të ndjehen më pranë të vuajturës dhe më të përfshirë në histori. Kjo është një mënyrë efektive për të shfaqur temat e tregimit, të tilla si izolimi, mohimi, mësimi, dhe mësimet që vijnë nga mëkatet e mëparshme. Ky narratori i brendshëm është një kanal i rëndësishëm për të transmetuar mesazhin dhe komentet e autorit nëpërmjet përvojës personale të tij.

 

IV-Personazhi i "Bariut" është një element thelbësor i tregimit dhe ka një përfaqësim simbolik të thellë. Ai paraqitet si një person i moshuar dhe i dobët, i cili ka pasur një histori të mëparshme mashtrimi me pasoja ekonomike dhe besimi te fshatarët. Analiza e këtij personazhi është e rëndësishme për të kuptuar mesazhet dhe temat e tregimit. Disa aspekte të personazhit të Bariut:

Bariu është një person i izoluar dhe i mohuar nga komuniteti. Ai është larguar nga shoqëria për shkak të mashtrimit të tij të mëparshme. Ky izolim dhe mohim përfaqësojnë një temë thelbësore e tregimit, e cila është se si shoqëria shpesh i trajton ata që kanë bërë gabime të mëparshme.

Bariu paraqitet si një person i vuajtur, i cili ndjen një hall të madh dhe një ngarkesë emocionale të rëndë. Kjo vuajtje është e thellë dhe e ka bërë atë të ndihet i dënuar për gabimin e tij të mëparshme, duke treguar kështu për ndikimin e vuajtjes së shpirtit dhe përsiatjen morale të personazheve.

Bariu ka një përfaqësim simbolik të thellë në tregim. Ai përfaqëson idenë e mohimit dhe vuajtjes së pashmangshme që vjen nga pasojat e gabimeve të mëparshme. Përmes Bariut, tregimi komentohet mbi dëshirën për mësim dhe për të përmirësuar veten në këtë botë.

Përmes personazhit të Bariut, tregimi përcjell një temë të transformimit dhe mësimit. Edhe pse Bariu është i dënuar dhe i izoluar, narratori fillon të ndihmojë dhe të ndjehet më i mëshirshëm ndaj tij. Kjo tregon se ka shpresë për ndryshim dhe përballim me pasojat e gabimeve të mëparshme.

Personazhi i Bariut është i rëndësishëm për transmetimin e mesazheve dhe komenteve të tregimit, veçanërisht në lidhje me çështjet morale, izolimin shoqëror, dhe mundësinë e ndryshimit dhe mësimit nga gabimet e kaluara. Ky personazh ndihmon në zhvillimin e ngjarjeve dhe në përcjelljen e thelbit të tregimit në një nivel më thelbësor.

 

V-Perspektiva filozofike e tregimit "Bariu" të Preng Maca është e lidhur me tema të thella filozofike, moralitetin dhe mësimet që vijnë nga veprimet e njerëzve. Disa prej elementëve të perspektivës filozofike janë:

Tregimi thekson temën e moralitetit dhe mësimit. Përmes personazhit të Bariut, lexuesi konfrontohet me pasojat e gabimeve të mëparshme dhe vuajtjen morale që vjen nga veprimet e gabuara. Tregimi përcjell idenë se të gjithë mund të mësojnë dhe të transformohen, edhe pse kanë bërë gabime të mëparshme.

Perspektiva filozofike e tregimit përforcon idenë e izolimit shoqëror dhe mohimit të njeriut në rastet kur ai gënjen ose bën gabime të mëdha. Bariu është një personazh që është izoluar nga komuniteti i tij pas një akti të tillë të gënjeshtres, dhe ky izolim shoqëror shpërndahet në të gjithë tregimin.

Tregimi përcjell idenë se njerëzit kanë aftësinë për të ndryshuar dhe për të mësuar nga gabimet e tyre të mëparshme. Nëpërmjet zhvillimit gradual të narrativit, lexuesi shikon se narratori fillon të ndihmojë dhe të ndjehet më i mëshirshëm ndaj Bariut, duke shfaqur mundësinë e rikthimit dhe transformimit të një personi të dënuar.

Perspektiva filozofike përqendrohet në dëshirën për të kuptuar dhe për të ofruar ndihmë ndaj atij që është në vuajtje morale. Narratori i tregimit tregon një dëshirë të thellë për të kuptuar hallin e Bariut dhe për të ndihmuar atë. Kjo bën që tregimi të shfaqë një ton filozofik të thellë që reflekton mbi mësimet dhe vlerat humane.

Përmes këtyre elementëve filozofikë, tregimi thekson një perspektivë mbi moralin, dëshirën për të përmirësuar veten, dhe mundësinë e mësimit dhe transformimit, edhe pas gabimeve të mëparshme. Ky tregim ka për qëllim të shtjellojë një mesazh mbi vlerat dhe sfidat morale që njerëzit hasin në rrugën e tyre të jetës.

 

VI-Perspektiva psikologjike e tregimit "Bariu" të Preng Maca ka disa elementë të rëndësishëm që mund të analizohen:

Tregimi shpalos një konflikt emocional thelbësor në personazhin e Bariut. Ai ndjen një ndjenjë të përhershme të fajit dhe vuajtjes për gabimet e tij të mëparshme. Ky konflikt emocional e bën atë të izoluar dhe të ndjehet i vetëm, ndërkohë që ai vuajtjet emocionale janë të thella dhe të rënda.

Perspektiva psikologjike thekson se historia personale e Bariut dhe gabimet e tij të mëparshme kanë ndikuar në shpërbërjen e tij emocional. Ai ndihet traumatizuar nga ngjarjet e kaluara dhe ka pasojat psikologjike të gënjeshtres së tij së kaluar.

Përkundër vuajtjeve të tij, Bariu tregon një dëshirë të thellë për të mësuar dhe për të ndryshuar. Kjo përcjell një aspekt të rëndësishëm të psikologjisë njerëzore, ku njerëzit kanë aftësinë për të shërbyer në përmirësimin e tyre emocional dhe moral, edhe pasi kanë bërë gabime të mëdha.

Në tregim, narratori vjen në kontakt me Bariun dhe filloi të ndihmojë atë. Ky ndikim ndonjëherë tregon se ndihma dhe mbështetja e një personi tjetër mund të ketë një ndikim të rëndësishëm në shërimin emocional të një personi.

Në përgjithësi, perspektiva psikologjike e tregimit "Bariu" thekson ndjenjat, konfliktet emocionale, traumën dhe dëshirën për mësim dhe përmirësim të personazhit kryesor, duke paraqitur një portret të pasur dhe kompleks të shpërbërjes emocionale dhe mundësisë së shërimi. Kjo perspektivë jep një thellësi të mëtejshme në ndikimin e ngjarjeve të kaluara mbi shpërbërjen emocionale të një personi dhe mundësinë e transformimit dhe shërimin nëpërmjet mësimeve të mësuar.

Tregimi “Bariu” i Preng Macës nuk është thjeshtë historia e djaloshit bariu që alarmonte fshatin më kot dhe qeshte më ata. Ju siguroj unë që ja vlen të lexohet e rilexohet.

 

Sarandë, më tetor 2023