Timo Merkuri

 

VARGJE PËR VETVETEN

 

Nga Timo Mërkuri

Poezia “Të jesh grua” është një perlë e hershme e krijimtarisë së Albina Idrizit, e shkruar në vitin 1994, kur  ishte në vitin e parë të studimeve universitare dhe botuar në vitin 1997 në vëllimin  “Heshtja e mbarsur”, ku shfaq një pjekuri të rrallë duke ndërthurur ndjesinë, reflektimin filozofik dhe vlerën estetikë në një mënyrë që rrallë shihet tek poetët e rinj. Kjo poezi nuk lind thjesht nga përvoja, por nga ndjenja e thellë e të qenit, nga përpjekja për ta kuptuar botën përmes dhimbjes, heshtjes dhe qetësisë së përditshme. Ajo shfaq jo vetëm zërin e një gruaje, por të një njeriu që kërkon kuptim në përplasjen me vetveten. Vargjet e poezisë nuk janë thjesht përshkrime të përvojave femërore; ato janë një meditacion mbi dualitetin e qenies, pluralitetin e identiteteve dhe kërkimin e vetvetes.

Poezia flet me një zë të brendshëm dhe të ndjerë, ku kontradiktat; shenjtëria dhe përdalja, heshtja dhe e folura, rolet e ndryshme dhe autentikiteti – shfaqen jo vetëm si situata të jetës së përditshme, por edhe si reflektim ekzistencial. Ajo tregon se përmes përvojave të përditshme dhe përballjes me rolet e ndryshme, gruaja  dhe, në një kuptim më të gjerë, çdo njeri  mëson të identifikohet me vetveten, duke ruajtur autenticitetin në mes të pluralitetit të përjetimeve.

1.Leximi artistiko-estetik

Poezia “Të jesh grua” e Albina Idrizit tërheq vëmendjen jo vetëm për temën që trajton, por edhe për mënyrën se si ajo, qysh në moshën e parë të rinisë studentore, arrin të sjellë një univers poetik të ngjeshur me tensione, kontradikta dhe imazhe të fuqishme. Është një poezi e cila shfaq një pjekuri të hershme artistike, ku estetika ndërthuret me psikologjinë dhe filozofinë e ekzistencës femërore. Vlera e saj qëndron në aftësinë për të dhënë një tablo të copëzuar por të plotë të femrës moderne, duke e vendosur në një hapësirë ku bashkëjetojnë hyjnorja dhe profania, shenjtëria dhe epshi, dhimbja dhe ironia. Lexuesi përballet me vargje që nuk thuhen, por përjetohen, ku çdo fjalë është si një frymë që ngrihet nga heshtja dhe merr trajtë në ndërgjegjen tone.

a. Simboli

Poezia e ngre gjithë barrën estetike mbi simbole të forta, ku femra nuk është vetëm një qenie reale, por një univers ku përplasen shumëzime kuptimesh.

Simboli i shenjtëreshës dhe të përdalës ;“me një fytyrë të re shenjtëreshe,

                                                                          për t’u shndërruar prapë

                                                                          mbrëmjeve në të përdalë”

 mishëron dualitetin e femrës në shoqëri: të adhuruar dhe të stigmatizuar, të nderuar dhe të përçmuar.

Simboli i orgazmës së aktuar (“e të aktrosh orgazma”) nuk lidhet vetëm me intimen, por bëhet metaforë e gjithë roleve të imponuara që gruaja detyrohet të luajë në jetë, një akt i përhershëm i mbijetesës shoqërore.

b. Metafora

Metaforat shfaqin thellësinë filozofike të poezisë dhe e bëjnë tekstin një tablo moderne.

“Të qeshësh më tepër

 kur s’ka asgjë për të qeshur”  është metaforë e boshllëkut të brendshëm, e asaj maskë që femra duhet të vërë për të mbijetuar në rutinë.

“Të jetojnë me ty

 në të njëjtën kohë

Nënë Tereza e Mata Hari” është metaforë e kontradiktës së brendshme, që shfaq kompleksitetin e figurës së femrës mes shenjtërisë dhe epshit, sakrificës dhe provokimit.

c. Personifikimi

Në poezi, ndjenjat dhe veprimet njerëzore marrin dimension të ri përmes personifikimit.

“Të qash

 edhe kur s’të vjen për të qarë” e vendos ndjenjën në një pozitë të jashtme, sikur loti të ishte i huaj ndaj shpirtit, një akt i imponuar.

Gjithashtu, vetë fytyra e re e shenjtëreshës shihet si personifikim i maskës shoqërore, një fytyrë që ndërrohet çdo ditë, e pajetë në vetvete, por e gjallë në presionin që ushtron.

ç. Imazhi poetik

Forca e poezisë qëndron te krijimi i imazheve të forta kontrastive që lënë mbresë te lexuesi, ku: Imazhi i fytyrës së shenjtëreshës që kthehet në të përdalë është një figurë e goditur, ku kontrasti prodhon tronditje estetike.

Imazhi i galerisë së grave historike dhe mitike (Nënë Tereza, Mata Hari, Lolitë, Sherherzadë, Safo, Shën Mëri) krijon një panoramë universale të femrës, ku përplasen epoka, kultura dhe kuptime, por që mbeten të përfshira në një trup të vetëm, në një vetvete të papërsëritshme.

Kjo poezi është një perlë e hershme e Idrizit, ku spikat një modernizëm i natyrshëm në mënyrën e të ndërtuarit të figurave dhe tensioneve, duke shfaqur një vizion estetik ku gruaja nuk paraqitet si figurë e njëtrajtshme, por si hapësirë kontradiktash e mundësish, si një dramë ekzistenciale e përhershme. Me vargje si “Të jetojnë me ty / në të njëjtën kohë / Nënë Tereza e Mata Hari... / E prapë të jesh vetvetja”, poezia arrin të sintetizojë dramën dhe madhështinë e femrës moderne, duke e vendosur në një plan universal dhe bashkëkohor

2. Ndërthurja e figurave artistike n

 Kjo poezi  është një nga ato krijime që, edhe pse e shkruar në një moshë të re, mbart një pjekuri të jashtëzakonshme poetike. Ajo e sjell femrën jo si një imazh të ngurtë e të qartë, por si një hapësirë ku takohen kontradiktat, ku bashkëjetojnë hyjnorja e profania, qeshja dhe loti, shenjtëria dhe mëkati. Kjo poezi ngre një univers të ndërtuar mbi figurat artistike, të cilat nuk rrinë të veçuara, por ndërthuren me njëra-tjetrën, duke krijuar një tërësi që vibron estetikisht dhe filozofikisht.

a. Simboli dhe metafora

Në këtë poezi, simboli shpesh merr formën e një metafore, dhe metafora shndërrohet në simbol. Kështu, “fytyra e re e shenjtëreshës” dhe “të përdalës” janë njëkohësisht simbole të dy poleve të ekzistencës femërore dhe metafora të roleve që gruaja është e detyruar të luajë çdo ditë. Përplasja e tyre krijon një tension poetik ku lexuesi ndien dhimbjen dhe ironi në të njëjtën kohë. Në thelb, këto simbole nuk janë vetëm figura të letërsisë, por gjendje të shpirtit njerëzor që lëkunden midis dritës dhe errësirës, midis dëshirës për t’u pranuar dhe frikës nga humbja e vetes.

b. Personifikimi dhe imazhi poetik

Ndjenjat dhe veprimet e detyruara marrin formën e një personifikimi që krijon imazhe të fuqishme. Kur gruaja “qesh edhe kur s’ka asgjë për të qeshur” ose “qan edhe kur s’të vjen për të qarë”, kemi një njeri të shndërruar në maskë, ku loti dhe buzëqeshja janë bërë aktorë të jashtëm. Këto personifikime ushqejnë imazhe vizuale dhe dramatike, ku gruaja shihet si skenë e një shfaqjeje të përditshme, si trup mbi të cilin luhet drama e ekzistencës. Këtu poezia kthehet në një pasqyrë ku njeriu sheh veten të ndarë më dysh: një pjesë që jeton dhe një pjesë që luan. Kjo ndarje është plagë, por edhe vetëdije.

c. Simboli dhe imazhi

Galeria e figurave historike dhe mitike (“Nënë Tereza e Mata Hari, / Lolitë e Sherherzadë, / Safo e Shën Mëri”) është një ndërthurje ku simboli kthehet në një imazh universal. Këto emra nuk janë vetëm figura; ato janë simbole të femrës në dimensione të ndryshme kulturore e shpirtërore. Por vendosur bashkë, ato krijojnë një imazh polifonik ku lexuesi sheh një trup të vetëm që mban në vetvete shumë gra, shumë fate, shumë role.

ç. Metafora dhe personifikimi

Edhe akti  “të aktrosh orgazma” është një metaforë e fuqishme e hipokrizisë së imponuar shoqërore, por në të njëjtën kohë merr nuanca personifikimi: është sikur vetë trupi të shkëputet nga ndjenja dhe të luajë një rol që nuk është i tij. Këtu metafora shndërrohet në një akt teatral, dhe poezia fiton dimensionin e një skene ku femra është aktore e detyruar.

Ndaj themi se ndërthurja e figurave poezi e ngre këtë poezi në nivel të lartë estetik. Simboli bëhet metaforë, metafora lind imazhe, imazhi mbart personifikime, dhe të gjitha së bashku krijojnë një univers ku gruaja shfaqet si dramë dhe si mister. “Të jetojnë me ty / në të njëjtën kohë / Nënë Tereza e Mata Hari...” është shembulli më i qartë se si këto figura, kur takohen, japin një tablo që është e bukur, tronditëse dhe universale. Kështu, përmes një rrjeti figurash që ndizen e shuajnë njëra-tjetrën, poezia e Idrizit na kujton se jeta nuk është një tablo e qartë, por një pasqyrë që thyhet e ribëhet çdo ditë brenda nesh. Poezia nuk është thjesht një përshkrim, por një shfaqje e brendshme e femrës moderne, e ndërtuar mbi një arkitekturë figurash që flasin me një zë të vetëm.

d. Në këtë poezi ka dy shtresa që e bëjnë të dallueshme: bukurinë artistike të imazheve dhe thellësinë filozofike të mendimit.Një nga vargjet më të bukura estetikisht është: “me një fytyrë të re shenjtëreshe, / për t’u shndërruar prapë / mbrëmjeve në të përdalë.”

Ky varg është i bukur për kontrastin poetik që krijon: fytyra e shenjtëreshës dhe fytyra e përdalës, dy skaje që nuk mund të bashkëjetojnë, por që në jetën e gruas shfaqen brenda të njëjtit trup. Këtu kemi një metaforë të fuqishme dhe një imazh tronditës që lartëson poezinë.

Ndërkohë,një nga vargjet më të thella filozofikisht është: “E prapë të jesh vetvetja, / prapë..” varg që shkon përtej estetikës, duke vendosur në qendër pyetjen filozofike të identitetit: pas gjithë roleve, maskave, dhimbjeve dhe përplasjes së figurave, çfarë do të thotë të jesh vetvetja? Ky “prapë” që përsëritet bart një peshë të thellë ekzistenciale, duke sugjeruar se gruaja nuk shuhet në asnjë rol të imponuar, por gjithmonë kthehet te thelbi i saj.Pra, bukuria estetike dhe thellësia filozofike takohen tek kjo poezi, duke e bërë atë një perlë të hershme të krijimtarisë së Albina Idrizit.

3.Në poezinë “Të jesh grua”, Albina Idrizi shfaq bukurinë dhe thellësinë në të njëjtin varg. Tek “me një fytyrë të re shenjtëreshe, / për t’u shndërruar prapë / mbrëmjeve në të përdalë”, imazhi është i fuqishëm, estetikisht i thurur me kontraste që lënë gjurmë vizuale dhe emocionale. Por ai nuk qëndron vetëm në nivelin e bukurisë; ai i paraprin reflektimit filozofik që zbret te “E prapë të jesh vetvetja, / prapë..”, ku gruaja, pavarësisht roleve, maskave dhe kundërshtive të jetës, ruan identitetin e saj të brendshëm. Kështu poezia ndërton një urë mes perceptimit estetik dhe thellësisë ekzistenciale, duke e bërë leximin një përvojë që ndjehet si emocion dhe kuptohet si mendim.

4.Leximi filozofik dhe poetik i poezisë Në vargjet e Idrizit, edhen pse në moshën e re të studentes, ndjejmë një zë që shfaq jo vetëm emocion, por një mendim të thellë mbi jetën, identitetin dhe kontradiktat e qenies. Filozofia që përvijon në këto vargje nuk është ajo e librave, por e shpirtit që përpiqet të kuptojë pse duhet të jetë i ndarë mes dritës dhe hijes. Poezia nuk është vetëm për gruan, ajo është për jetën që jetojmë të gjithë brenda roleve, pritshmërive dhe dyzimeve tona.

Vargjet: “me një fytyrë të re shenjtëreshe, / për t’u shndërruar prapë / mbrëmjeve në të përdalë.” tërheqin menjëherë vëmendjen: shenjtëria dhe përdalja, drita dhe hije, idealet dhe epshet – të gjitha jetojnë në të njëjtin trup. Kjo është një metaforë e fuqishme që tregon se jeta nuk është një vijë e drejtë, por një rrjedhë ku bashkëjetojnë kundërshtitë, dhe çdo ditë na kërkon të përballojmë dyzimet tona me guxim dhe ndërgjegje.

Në pasazhin:“të jetojnë me ty / në të njejtën kohë / Nënë Tereza e Mata Hari, / Lolitë e Sherherzadë, / Safo e Shën Mëri, / E prapë të jesh vetvetja, prapë..”ndjejmë një simfoni identitetesh, një ndërthurje që ngjan me poezinë europiane postmoderne, ku pluraliteti i figurave shfaq shpërbërjen dhe kompleksitetin e vetvetes. Gruaja nuk është vetëm një rol, ajo është bashkimi i historisë, mitit, shenjtërisë dhe rebelizmit, dhe kjo ndërthurje i jep poezisë një thellësi filozofike: të kuptosh veten do të thotë të pranosh shumëshmërinë brenda vetes.

Ndërkohë te vargu:“E prapë të jesh vetvetja, prapë..” gjithçka përmblidhet: pas maskave, pas kontradiktave, pas gjithë figurave që jetojnë në të njëjtën kohë, mbetet vetvetja. Ky “prapë” është një ritëm i jetës, një eko ekzistenciale që tregon se identiteti nuk është i dhënë, por fiton formë në përballjen e përditshme me rolet dhe pritshmëritë.

Gjithçka në këtë poezi është një thirrje për të ndjerë dhe për të reflektuar, një urdhër të heshtur për të jetuar me ndërgjegje dhe të pranojmë kompleksitetin tonë. Aktet e përditshme, të flasësh kur nuk ke çfarë të thuash, të qeshësh kur nuk ka asgjë për të qeshur, të qash kur nuk të vjen për të qarë bëhen ritual filozofik, ku çdo përvojë është një hap drejt vetëdijes dhe njohjes së vetvetes.

Në këtë mënyrë, poezia e Albina Idrizit nuk është vetëm një përvojë estetike, por një meditim i thellë mbi ekzistencën, ku ndjenja dhe mendimi bashkohen, ku kontradiktat nuk zhduken, por bëhen pjesë e një harmonie të brendshme, dhe ku vetvetja mbetet gjithmonë qëllimi suprem i jetës së njeriut.

5. Risitë poetike të poezisë “Të jesh grua” në kontekstin e poezisë shqipe në Kosovë.

Poezia e Idrizit, shkruar në fillim të viteve ’90, sjell disa elementë të rinj që e dallojnë nga poezia që lëvrohej në Kosovë deri atëherë. Kjo është një poezi që nuk e kërkon risinë në formë, por në shpirtin e saj; ajo guxon të thotë atë që përherë është heshtur. Në këtë mënyrë, Idrizi nuk ndryshon vetëm mënyrën se si shkruhet poezia, por edhe mënyrën se si ajo përjetohet

Në atë periudhë, poezia femërore në Kosovë sapo fillonte të kërkonte zërin e vet të pavarur. Në këtë kuptim, “Të jesh grua” shënon një kthesë të rëndësishme, sepse nuk e sheh më femrën nga jashtë, por e lë atë të flasë nga brenda, me gjithë thyerjet, pasiguritë dhe ndjenjat që përbëjnë thelbin e përvojës njerëzore.

a.Trajtimi i identitetit femëror me dyzime dhe kontradikta, ku ndryshe nga poezia tradicionale kosovare që shpesh idealizonte gruan si nënë, motër ose engjëll të shenjtë, Idrizi paraqet gruan si qenie të shumëfishtë, ku bashkëjetojnë shenjtëria dhe epshi, maska dhe vetvetja: “me një fytyrë të re shenjtëreshe,/për t’u shndërruar prapë/ mbrëmjeve në të përdalë.”Ky trajtim është një ndryshim radikal në përfaqësimin e gruas, duke i dhënë thellësi psikologjike dhe filozofike.

Kështu, gruaja e Idrizit nuk është më figurë alegorike apo model moral, por një qenie që guxon të përjetojë kontradiktat e saj, duke i shndërruar në substancë poetike. Ky vetë-shqyrtim përmes artit është një hap emancipues që ndryshon mënyrën si poezia shqiptare fillon të kuptojë identitetin njerëzor. Kjo thellësi nuk është thjesht përshkrim i ndjesive, por një zhytje në vetëdijen femërore që kërkon të kuptojë se kush është në botën e roleve të ndërtuara prej të tjerëve. Nga ky introspeksion lind edhe nevoja për një strukturë të re shprehjeje.

b.Poezia përdor një montazh poetik ku figurat e ndryshme: Nënë Tereza, Mata Hari, Lolitë, Sherherzadë, Safo dhe Shën Mëri bashkëjetojnë brenda të njëjtës përvojë. Kjo teknikë ishte e rrallë në poezinë shqipe që lëvrohej në Kosovarën e asaj kohe, ku poezia zakonisht ishte lineare dhe e fokusuar në përjetimet personale apo historike:“të jetojnë me ty/në të njejtën kohë/Nënë Tereza e Mata Hari,/Lolitë e Sherherzadë,/Safo e Shën Mëri.” Ky bashkim figurash mitike e historike krijon një univers poetik ku koha, përkatësia dhe morali shkrihen. Përmes këtij montazhi, poezia e Idrizit flet për përvojën e gruas si përvojë të përbotshme, ku çdo emër femre bëhet simbol i një pjese të shpirtit të saj.

c.Ndryshe nga poezia e viteve ’80-’90, që shpesh përdorte një stil dekorativ dhe retorik, Idrizi zgjedh një gjuhë të thjeshtë, por të fortë, që bën perceptueshme kontradiktën dhe dualitetin. Aktet e përditshme – të flasësh kur nuk ke çfarë të thuash, të qeshësh kur nuk ka asgjë për të qeshur – shndërrohen në rituale ekzistenciale që nuk janë hasur më parë në poezinë kosovare: “Të flasësh më tepër/kur s’ke asgjë për të thënë,/të qeshësh më tepër/kur s’ka asgjë për të qeshur,/Të qash/edhe kur s’të vjen për të qarë.” Thjeshtësia e gjuhës nuk është varfëri shprehëse, por zgjedhje estetike që e çliron poezinë nga retorika e tepërt dhe e afron me jetën e përditshme. Kjo i jep zë një ndjenje të re poetike, ku përvoja intime bëhet vend i filozofisë së përulur – aty ku e përditshmja fiton kuptim përmes heshtjes dhe paradokseve të saj.

ç.Për herë të parë në poezinë kosovare të asaj kohe shihet një zë që ndërthur dualitetin, pluralitetin e identiteteve dhe reflektimin filozofik, duke i afruar krijimtarinë e re me frymën e poetëve europianë të viteve ’80–’90. Idrizi nuk imiton, por përshtat këto elemente me realitetin lokal, duke krijuar një stil të vetin, që e bëjnë këtë poezi një perlë të hershme dhe të veçantë të poezisë shqipe në Kosovë.Në këtë mënyrë, poezia e saj bëhet një urë mes Lindjes dhe Perëndimit, mes trashëgimisë lokale dhe universales. Ajo dëshmon se letërsia e Kosovës, në prag të dekadës së re, ishte gati të hynte në një dialog të barabartë me modernitetin evropian, jo përmes imitimit, por përmes shpikjes së një gjuhe të vetën, që e bëjnë këtë poezi një perlë të hershme e të veçantë të poezisë shqipe në Kosovë. Në këtë mënyrë, risia e Idrizit nuk qëndron vetëm në guximin e formës apo të temës, por në mënyrën si ajo e kthen përvojën personale në universale. Ajo shndërron dhimbjen në dritë, dhe heshtjen në gjuhë poetike që sfidon kohën.

6. Portreti i Albina Idrizit sipas kësaj poezie

Në fillim të viteve ’90, Albina Idrizi shfaqet si një zë i ri, i freskët dhe i guximshëm në poezinë shqipe në Kosovë. Ende shumë e re në moshë, ajo vjen me një qasje që e largon poezinë nga retorika e rëndë e kohës dhe e fut në hapësirën intime të njeriut të zakonshëm. Në vend të toneve patetike e kolektive, poezia e saj i jep vend heshtjes, vetmisë, braktisjes, gjesteve të thjeshta, por të mbushura me kuptim ekzistencial. Në vargjet e saj, fjala, frymëmarrja, heshtja nuk janë më vetëm akte të zakonshme, por shndërrohen në simbole që mbartin dramën dhe të vërtetën e qenies. Kjo është risi e madhe, sepse poetja e sjell poezinë në një terren ku përvoja intime lidhet me universin, ku një detaj i vogël bëhet pasqyrë e gjithë botës së brendshme.

Albina Idrizi e re, 18-19 vjeçare, pati forcën të shpallë përmes artit se edhe brezi i saj, me gjithë rrethanat e rënda historike, nuk dëshiron vetëm të jetojë për të mbijetuar, por për të jetuar me ndjenjë dhe me thellësi. Poezia e saj është një refuzim i heshtur i patetikës kolektive dhe një afirmim i vetes si qenie që mendon, ndjen dhe kërkon kuptim në një realitet të zymtë.

Në këtë kuptim, portreti i Albinës Idrizi në fillim të viteve ’90 është portreti i një poeteje moderne, që vjen me një ton të ulët e meditativ, por me një forcë të madhe të brendshme, duke i dhënë një dimension të ri poezisë shqipe në Kosovë: intimen, fragmentaren, ekzistencialen. Ajo nuk flet si kor, por si një zë i vetëm që dridhet e rezaton.

a. Dialogu me poezinë europiane

Nëse e lexojmë Albinën Idrizi në fillim të viteve ’90, na lind natyrshëm pyetja: si lidhet ky zë i ri, ende studente, me frymën e poezisë europiane të kohës? Dhe aty e shohim se ajo nuk është e mbyllur në kufijtë lokalë, as e robëruar nga temat kolektive që mbizotëronin në letërsinë shqipe të Kosovës. Përkundrazi, poezia e saj është e hapur, e ndjeshme ndaj përmasës intime, ndaj fragmentit dhe ndaj paradoxit – tre shtylla që ishin të forta në poezinë moderne dhe postmoderne europiane.

Si tek Sylvia Plath apo Ingeborg Bachmann, tek Albina gjejmë guximin për të hyrë në brendinë e gruas jo si ideal i ngritur në piedestal, por si qenie me kontradikta, me maska, me dyzime. Vargjet “të zgjohesh për çdo ditë / me një fytyrë të re shenjtëreshe, / për t’u shndërruar prapë / mbrëmjeve në të përdalë” sjellin atë kontrast të dhimbshëm mes shenjtërisë dhe rrënimit, mes ëndrrës dhe poshtërimit, që na kujton dramat ekzistenciale të femrës moderne në letërsinë europiane.

Ndërthurja e figurave – nga Nënë Tereza te Mata Hari, nga Safo te Sherherazada – është një mënyrë për të futur polifoninë e zërave dhe fateve, ashtu siç poetët europianë të asaj kohe kërkonin të shprehnin shumëfishtëshmërinë e njeriut dhe prishjen e unitetit klasik të subjektit. Në këtë pikë, poezia e saj lidhet me frymën postmoderne: një grua nuk është më vetëm një figurë, por një galeri figurash që jetojnë në të njëjtën kohë brenda saj.

Dhe ndoshta më e rëndësishmja: Albina Idrizi sjell atë tonin e heshtur, meditativ, ku akti i përditshëm bëhet filozofi. Kjo e afron me poezinë europiane që pas viteve ’60 kishte braktisur retorikën dhe madhështinë, duke zgjedhur fjalën e thjeshtë, të zhveshur, por me peshë të brendshme. Ajo është më afër një poezie që dëshiron të tregojë tensionin e njeriut të zakonshëm, gruas së zakonshme, në një botë që i kërkon maska dhe sakrifica.

Në këtë kuptim, qasja e saj me poezinë europiane është e natyrshme: ajo sjell në poetikën shqipe një frymë që nuk njeh kufij – një poezi të thellësisë psikologjike dhe filozofike, të fragmentit, të kontrastit, të brendësisë njerëzore që rri gjithnjë në dialog me jashtësinë. Një poezi që është më afër vajzës që shkruan me sytë e rinisë dhe plagët e historisë, por që në thelb flet me një gjuhë universale. Në fund të leximit, mbetet një ndjesi e qetë, si pas një rrëfimi të brendshëm: që të jesh grua, apo njeri, është të përballesh me vetveten në çdo agim e perëndim, dhe nga ajo përplasje të ringjallesh në poezi.

 

Sarandë, shtator 2025

 

TE JESH GRUA

 

Shpesh herë,

të jesh grua do të thotë

të zgjohesh për çdo ditë

me një fytyrë të re shenjtëreshe,

për t’u shndërruar prapë

mbrëmjeve në të përdalë.

 

Shpesh herë,

të jesh grua do të thotë

të ndjellësh, të frenosh epsh,

e të aktrosh orgazma.

Të flasësh më tepër

kur s’ke asgjë për të thënë,

të qeshësh më tepër

kur s’ka asgjë për të qeshur,

Të qash

edhe kur s’të vjen për të qarë.

 

Eh, shpesh herë,

të jesh grua do të thotë

të jetojnë me ty

në të njejtën kohë

Nënë Tereza e Mata Hari,

Lolitë e Sherherzadë,

Safo e Shën Mëri,

E prapë të jesh vetvetja,

prapë..

 

Vëllimi poetik “Heshtja e mbarsur” 1997