VEZULLIMI I SHPIRTIT
Nga Timo Mërkuri
Në poezinë "Më vezullo"
të Natasha Lakos, ndriçimi dhe
transformimi shpirtëror janë në qendër të përjetimit lirik. Vargjet bartin një
kërkesë për ndriçim dhe përmirësim, që nuk kufizohet vetëm në një akt fizik, por
prek shpirtin dhe qenien e heroit. Poezia ndërthur motive të dashurisë, natyrës
dhe frymëzimit, duke përdorur mjeshtërisht metafora për të komunikuar ndjenjën
e transformimit shpirtëror, ku drita bëhet simboli kryesor i këtij procesi.
"Më vezullo" është një
poezi moderne e rrymës së simbolizmit që mbështetet më tepër në ndjenjë sesa në
mendim, madje krijon një atmosferë shpirtërore dhe kërkim për një formë
ndriçimi shpirtëror që vjen përmes dashurisë dhe ndjeshmërisë . Me fjalë e
figura që reflektojnë ndriçimin shpirtëror, Lako na fton të përjetojmë një
proces transformimi emocional, pse në
poezi, vezullimi nuk është një dritë fizike, por një dritësim i shpirtit, që i
ndrin individit rrugën drejt përsosjes shpirtërore dhe lumtu -risë njerëzore.
I-Vargu "Më vezullo"
mund të kuptohet si kërkesë për dritësim, ndriçim ose frymëzim , ku fjala
"vezullim" lidhet me diçka, që ndriçon me një shkëlqim të veçantë. Në
këtë kontekst, personazhi lirik kërkon ndriçimin, në formën e transformimit shpirtëror, të qetësisë apo të
një energjie të re që do t’i japë heroinës mundësinë të bëhet më e mirë. Ky
ndriçim simbolik mund të përfaqësojë dashurinë, dritën shpirtërore, një kujtim
ose udhërrëfim drejt një qëllimi më të lartë në jetë. E parë në këtë aspekt,
fjala "vezullim" ka një nuancë më të ngrohtë dhe më intime se fjala
"ndriçim," e cila nënkupton diçka të jashtme. "Vezullim" është
një ndriçim i butë, i ëmbël dhe i përkohshëm, pse vjen nga brenda shpirtit.
1.Duhet të kemi parasysh se në
vargun "Më vezullo," poetja i drejtohet një entiteti të papërcaktuar,
një “tjetri”, që interpretohet në varësi të kontekstit dhe simbolikës së
poezisë. Ky entitet, “tjetri”mund të jetë një figurë dashurie, një force jashtëtokësore
si drita apo hyjnia, natyra apo një forcë trasformuese ku vlerësojmë: dashurinë,
forcën e natyrës, fuqiinë shpirtërore, kohën dhe përvojën njerëzore.
a.Parafjala "Më" bart
një domethënie thelbësore, pasi shpreh egzistencën e një marrëdhënie të
drejtpërdrejtë midis heroinës dhe entitetit të cilit i drejtohet. Duke përdorur
këtë parafjalë, poetja nuk kërkon një ndriçim të thjeshtë nga jashtë, por një
ndërveprim të thellë dhe të përbashkët. Ajo mund të kërkojë të vezullohet me
dritën që emeton, apo përcjell ky tjetri, duke nënkuptuar psh një bashkëjetesë
në rastin e të dashurit, ose një bashkësi shpirtërore dhe emocionale.
b.Në këtë kontekst, parafjala
"Më" shërben për të theksuar nevojën e një ndriçimi që nuk është
thjesht i jashtëm, por që rrjedh përmes një lidhjeje të shpirtërore dhe intime.
Poetja kërkon që ky ndriçim të jetë një proces bashkëveprimi, ku drita që vjen
nga tjetri e mbush atë me një forcë të brendshme transformuese. Parafjala "Më"
sugjeron një lidhje, një përfshirje aktive ku të dy palët: heroina dhe
"tjetri" janë të ndërlidhur në këtë proces të vezullimit dhe
ndriçimit.
c. Është e rëndësishme të
kuptohet dhe ndjehet se sipas kësaj poezie, "vezullimi" nuk duket të
jetë vetëm pasojë e dashurisë.
Ndërsa dashuria luan rol të rëndësishëm si forcë e fuqishme dhe e paqëndrueshme
("dashurisë si detit i merren këmbët dhe bie") "vezullimi"
është shprehur më shumë si formë e ndriçimit shpirtëror. Përveç dashurisë,
poezia sugjeron se "vezullimi" vjen nga një kombinim i forcave
natyrore dhe shpirtërore, si dallgët e detit, drita e diellit dhe hapësirat e
brendshme të njeriut: Psh."Më vezullo, si dallgët e mbushura me
erën,", ku vezullimi vjen nga energjia dhe dinamizmi i natyrës. "Më
vezullo, me dritën e diellit që kapërdihet", ku drita e diellit shfaqet si
burim ndriçimi, duke simbolizuar një
transformim të brendshëm apo ndërhyrjen e një force mbinjerëzore, etj.
II-Poezia "Më vezullo"
ka thellësi shpirtërore, që pasqyrohet
në kërkimin e një impulsi për ndriçim të shpirtëror, pra në dëshirën për një
rilindje shpirtërore, por ajo që ka më shumë rëndësi është fakti se kjo kërkesë
shfaqet e ilustrohet nëpërmjet imazheve shumëngjyrëshe që krijojnë përshtypjen
se po sheh një aurorë boreale shumëngjyrëshe,madje dhe në lëvizje e krijim
formash të ndryshme. Që në vargun e parë, subjekti lirik shfaq dëshirën për të
qenë "më e mirë," shprehje që lidhet me ndriçimin shpirtëror:"Më
vezullo/ Të bëhem më e mirë." Këtu, kërkesa për vezullim i drejtohet të
dashurit dhe kërkon që ai të ndriçojë
jetën e saj dhe ta përmirësojë, ta trasformojë atë. Këtu ka diçka reale,
vajzave të dashuruara u shkëlqejnë sytë dhe gjithë qenia e saj, janë tepër të
lumtura, të qeshura dhe shprehin pozivitet në çdo rast. Kemi thënë që Natasha
Lako flet me imazhe, por mqse në këtë poezi imazhet janë shumëngjyrëshe si aurorat
boreale, ne le të bëjmë një lexim sipas ngjyrave dhe figurave artistike që
bashveprojnë në krijimin e tyre.
1.Te vargu: "Sepse dashurisë
si detit i merren këmbët dhe bie"
shohim një krahasim metaforik midis dashurisë e detit, që shfaq lidhjen
me ndjenjën për brishtësinë dhe
lëkundshmërinë e këtyre dy elementeve.
a.Imazhi ku: "Dashurisë si detit i merren këmbët" ku
dashuria personifikohet, krijon një paralelizëm ndërmjet dashurisë dhe detit si
metaforë, duke sugjeruar se, ashtu si deti që humbet balancën kur goditet nga stuhitë,
dhe dashuria dikur e humbet ekuilibrin. Në këtë kontekst, dashuria përshfaqet
si diçka e madhe, e fuqishme si deti, por që shpesh here tronditet , destabilizohet,
pra personifikohen si diçka që lodhen
dhe "i merren këmbët" duke e humbur qëndrueshmërinë e saj “dhe bie”,
një tjetër personifikim.
b.Metafora e
detit si simbol i dashurisë forcon ndjenjën e një pasioni të fuqishëm, të
pakontrollueshëm, por njëkohësisht të
pambrojtur nga forcat e jashtme, ashtu si deti nga erërat dhe dallgët. Pra në
thelb imazhi i mësipërm është krijuar nga ndërve-primi i figurave që cituam, ku
secila figurë ofron ngjyrën e saj në
imazh, duke krijuar aurorën poetike.
2. Në poezinë "Më vezullo,"
fjala "vezullo" përsëritet në mënyrë ritmike, duke krijuar një
harmoni të brendshme dhe thirrje për ndriçim shpirtëror. Kjo kërkesë është si
një puls i vazhdueshëm që kërkon të sjellë qetësi, ngrohtësi dhe ndriçim. Me
vargun "Më vezullo/ si dallgët e mbushura me erën" Lakoi i drejtohet
natyrës dhe kërkon nga ajo ti japë energji dhe ndriçim nga dallgët dhe era.
Vargu krijon një imazh të fuqishëm
ku natyra dhe ndjenjat ndërthuren në një simbolikë të gjallë.
a. Kërkesa për vezullim,
krahasohet me dallgët, që janë gjithmonë në lëvizje, duke u “mbushur” me forcën
e erës, pra u jep dallgëve veti njerëzore, sikur marrin energji nga era. Mirpo
dallgët dhe era shfaqen si metafora që simbolizojnë emocionet që përplasen dhe
lëvizin pa pushim, ku era simbolizon forcat e jashtme. Pra vezullimi është po aq i fuqishëm sa ky proces
natyror, një ndriçim që kërkon të shpërthejë përmes çdo ndjenje dhe lëvizjeje.
b.Ashtu si dallgët, që janë të
fuqishme, të gjalla e në ndryshim, dhe dashuria përjeto-het me të njëjtën forcë
dhe dinamikë. Dashuria është ajo që bën vajzën të vezullojë, duke i sjellë një
dritë të brendshme që buron nga përjetimi i thellë emocional. Dallgët e
mbushura me erën reflektojnë këtë transformim të brendshëm. Ky vezullim është gjithnjë
në lëvizje, dhe krijon një gjendje ndryshimi dhe ndriçimi.
c. Dallgët dhe era krijojnë imazhin e forcës së natyrës, simbol për diçka
që sjell ndryshim dhe energji, ndoshta për një rigjenerim shpirtëror ose për
një rilindje të brendshme. Pra, edhe pse vargjet kanë një ngarkesë emocionale,
ato shfaqen si kërkesë për ndriçim nga
natyra ose një fuqi abstrakte.
3. Te vargu shumëfigurësh “më
gjej përrallën e lëshuar lëndinave,/ ku djalli nuk ka telefon,” poetja duket se
i drejtohet një fuqie shpërtërore dhe shpreh dëshirën për t’u larguar nga
negativiteti dhe nga bota e zhurmshme e modernitetit, duke kërkuar një kthim në
hapësira të qeta, si lëndinat e fëmijërisë. Ky varg është i ngarkuar me imazhe
simbolike të shumëkuptimshme, dhe shumëngjyrëshe duke lënë hapësirë për disa
interpretime.
a.Përralla, e cila lidhet me
pafajësinë, idealizmin dhe ëndrrat e fëmijërisë, është simbol i një bote ku imagjinata mund të lëvizë lirshëm. Në këtë
kontekst, përralla është një imazh
simbolik ,që nuk duhet kuptuar fjalë për fjalë, por si ide që përcjell
kuptimin e thjeshtësisë dhe ëndrrave të pastërta, larg nga ndikimet negative të
botës modern,pra është shprehje metaforike,
ndërsa “përralla e lëshuar lëndinave” personi -fikohet me cilësi njerëzore.
b."Djalli" përfaqëson
elementin negativ, ndërsa"telefoni" simbolizon mjetet moderne të
komunikimit, që janë mbartëse të tensioneve, stresit dhe ndikimeve të jashtme
që prodhon shoqëria bashkëkohore.Vargu
shpreh një kritikë të fshehur ndaj teknologjisë dhe ndërhyrjes së saj në jetën
e private, duke nënkuptuar humbjen e një bote të thjeshtë, të qetë dhe të bukur
shpirtërisht.
c.Në thelb, poetja shpreh një
dëshirë për liri shpirtërore dhe emocionale, një kthim në natyrën e pastër, të
pandikuar nga presionet e përditshme, një botë romantike që i ngjan fëmijërisë
apo adoleshencës, ku njeriu mund të jetë i lirë nga kontrolli dhe shqetësimet e
jetës moderne.
4.Me vargun "Më vezullo, me
dritën e diellit që kapërdihet" heroina shpreh kërkesë për ndriçim nga një
burim hyjnor, dhe shfaq një imazh vizual që, jo vetëm fton lexue-sin të krijojë
një pamje të gjallë në mendje, por dhe ndërton një lidhje midis natyrës e
ndjenjave shpirtërore të subjektit. Imazhi i dritës së diellit që
"kapërdihet" krijon një skenë dinamike plot jetë, ku dielli dhe drita
marrin rol të ndërgjegjshëm, si etnitet që vepron me ndërgjegje, pra
personifikohen. Ky imazh krijon një ndërveprim të pasur midis botës së jashtme
natyrore dhe procesit shpirtëror të heroinës.
a.Në këtë varg, drita e diellit
vizualizohet në një proces natyror të shfaqur në mënyrë të pazakontë, por me
nuancë transformuese që ndikon fuqishëm mbi heroinën. Imazhi i “kapërdirjes” së
dritës simbolizon përthithje të plotë të
ndriçimit shpirtëror, duke reflektuar procesin e përjetimit të dritës. Në këtë
kuptim, fuqia e mbinatyrshme që përfaqëson dritën e diellit bëhet burim i i
energjisë dhe jetës, duke bërë të qartë se "tjetri" të cilit i
drejtohet poetja nuk është një qenie e zakonshme, por një fuqi më e lartë,
mbinjerëzore.
b.Përdorimi i këtij imazhi është
rezultat i ndërveprimit të figurave artistike. Metafora e "dritës së
diellit" është simboli që përfaqëson vitalitetin dhe energjinë
shpirtërore, ndërsa personifikimi i dritës që "kapërdihet" e transformon
këtë energji natyrore në veprim që ndodh brenda qenies së heroinës. Alegoria e
kapërdirjes sugjeron procesin e ushqyerjes dhe ndriçimit shpirtëror. Ky
ndërveprim i figurave artistike krijon imazhin
e pasur, shumëdimensional e shumëngjyrësh, duke pasuruar strukturën poetike dhe
thelluar përjetimin emocional të lexuesit.
c.Në këtë varg heroina i drejtohet
natyrës, pse kërkuon prej saj një ndriçim përtej mundësive njerëzore. Heroina
dëshiron që kjo fuqi t’i sjellë ndriçimin e nevojshëm për ta mbushur e transformuar
shpirtin e saj në mënyrë të plotë. Kërkesa për ndriçim shpirtëror dhe
transformim shpreh dëshirën e subjektit për të arritur një paqe të brendshme,
një ndriçim të thellë që nuk mund të vijë nga bota e dukshme, por nga forca të
padukshme e transcenduale.
5. Vargjet "Më vezullo, / Me
tjetër frymë të mbushet hapësira / Të niset të marrë një dritë të re/ nga një
vend diku që ne, ende nuk e dimë," shprehin një kërkesë adresuar forcave
transformuese për rigjenerim shpirtëror.Është pikërisht kërkesa për “frymë të
re që që vjen nga një burim i panjohur”
që tregon nevojën për trasformim shpirtë-ror, e cila shtrihet përtej asaj që
është fizike apo natyrore.
a.Te vargu "Me tjetër frymë
të mbushet hapësira" fryma përdoret si një metaforë për energji, frymëzim
apo përsosje shpirtërore që do mbushë hapësirën e brendëshme, gjë që sugjeron
një rilindje apo rigjenerim. Kjo kërkesë shkon përtej një procesi të thjeshtë
fizik; ajo kërkon ndërhyrjen e një force trasformuese. Drita e re-metaforë për
një përvojë të re, ndriçim ose shpresë të re, që vjen nga një burim i panjohur,
"nga një vend diku që ne, ende nuk e dimë," simbolizon shpresën për një përvojë që mund të ndriçojë
shpirtin dhe t’i japë kuptim të lartë ekzistencës së tij.
6.Po të shohim me vëmëndje vargjet
vijuese: "Të kthehet dhe të kthejë atë dritë kaloshine,/të gruas që e
vetmuar ,/nëpër natë kthehet në shtëpi"
ku ndjehet se heroina i drejtohet një force të jashtmë, ndoshta natyrës, një
fuqie mbinjerëzore që ka aftësinë të drejtojë dhe udhëheqë heroinën përmes natës
dhe vetmisë, ndjejmë se kemi një farë “konkretizimi” të poezisë, një zbritje të
saj në tokë.
a. Vargu:”Të kthehet dhe të
kthejë atë dritë kaloshine” është një imazh që sugjeron rikthimin e dritës që ka humbur, qoftë dhe përkohësisht. Metafora:“Drita
kaloshine” simbolizon një dritë të zbehtë, si të karrocave, që gjithsesi ka aftësinë
të ndriçojë lehtas rrugën, ku kalon “një
grua e vetmuar”.
b.Vargu imazhist: “të gruas që e
vetmuar/nëpër natë kthehet në shtëpi” “konkreti-zon”
ndjesinë e vetmisë dhe nevojën e kërkimit të dritës me figurën e “gruas”. Nata
simbolizon errësirën, pasigurinë në kontrast me shtëpinë që përfaqson një vend
të ngrohtë, të sigurtë. Pra, gruaja e vetmuar është në kërkim të dritë që ta
“vezullojë”, pse ajo përpiqet të rikthehet te vetvetja. Gruaja që ecën vetëm nëpër natë, çuditërisht
parafytyrohet me roba të errëta, përfaqëson vetminë dhe trishtimin e përvojës
njerëzore, ndërsa kthimi në shtëpi simbolizon përfundimin e këtij udhëtimi të
trishtë (shpirtëror), duke e çuar heroinën drejt një ndjenje paqeje e sigurie.
7.Në vargjet "E pas pak do
të mbyllë derën, / jashtë kësaj romance të vjetër që poshtë dallgëve
zbret," veprimi tingëllon si një simfoni ku çdo element është notë në një kompozim të ndërlikuar emocional. Mbyllja
e derës, romanca e vjetër dhe dallgët që zbresin krijojnë lëvizje të qetë e të
pasur me tension. Mbyllja e derës metaforizon përfundimin e një periudhe
emocionale, shpëtimin shpirtëror, ndarjen
simbolike nga e kaluara dhe hyrjen në fazë të re të jetës së gruas. Fjala
(romancë) “e vjetër” shpreh idenë e një mardhënieje që tashmë është braktisur përfundimisht.
Ndërkohë imazhi “që poshtë dallgëve zbret” sugjerojnë “mbytjen” e kësaj romance
dhe hapjen e një kapitulli të ri në
jetën e shpirtin e gruas. Duke lexuar
këto vargje në sytë e lexuesit vizualizohet lëvizshmëria e gruas. Sa shumë do dëshironim që: shumë gra dhe
vajza, që të vetmuara nëpër natë kthehen në shtëpi, tu mbyllin dyert romancave
të vjetra dhe të vezullohen e të bëhen më të mira. Kemi shumë nevojë ta besojmë
këtë magji të vezullimit, kemi shumë dëshirë ta shpresojmë se do shumë shpejt
do ndodhë. E them këtë se qysh te leximi i vargut për dritën e zbehtë të
kaloshinës, ndjejmë një dritësim në të ardhmen e “gruas së vetmuar” e cila ndërsa
ndriçon rrugën e saj, ndjejmë se po ndrin një agim më i mirë. E ndjejmë dhe te
fakti se dhe vetë poezia merr një dritë më të çelur, më të ëmbël, sikur
vezullohet edhe vargu poetik.
III-Përmendëm më sipër se poezia
“Më vezullo” e Natasha Lakos mund të shikohet si një kombinim ngjyrash të
lëvizshme, si aurora boreale dhe kjo pse ajo ka një ndjeshmëri të veçantë dhe
është e ndërtuar me figura poetike që ndryshojnë dhe ndërveprojnë në mënyrë
dinamike edhe me ngjyrat e tyre. Ashtu si aurora boreale, vargjet e saj lëvizin
mes ndriçimit dhe hijes, mes shpresës e reflektimit të brendshëm.
1.Po ta shohish me këtë sy poezinë,
vërren se kombinimi i metaforave të ndriçimit, frymës së re dhe dritës së
kapërdirë krijojnë një spektër ngjyrash emocionale e shpirtërore që
transformohen vazhdimisht, duke krijuar një përvojë poetike të larmishme. Duhet
të theksojmë se ngjyrat e poezisë së Lakos përfaqësojnë të gjitha nuancat e
ndjenjave njerëzore: nga drita e re dhe ndriçimi i shpresës, te errësira e natës
dhe transformimit të dhimbjes.
2.Ajo që ka më shumë rëndësi në këtë
këndvështrim të poezisë së Lakos është fakti se ndriçimi i brendshëm mund të
krahasohet me një lojë të shumëfishtë ngjyrash aurore boreale që lëviz në
qiellin shpirtëror të heroinës dhe se ky kombinim dritash e ngjyrash lidhet me
transformimin emocional e shpirtëror që përjeton ajo. Kështu, ndryshimi në
ngjyrë dhe intensitet i dritës përfaqëson faza të ndryshme të përvojës së saj
shpirtërore duke krijuar efekte shumëdimensionale të përjetimeve njerëzore. Në
poezi ndriçimi dhe drita shumëngjyrëshe luajnë një rol kyç në përfaqësimin e
këtij udhëtimi të pasur emocional.
a.Drita shumëngjyrëshe në poezi
nuk është statike, ajo lëviz dhe transformohet, si emocionet dhe mendimet e
heroinës. Në çdo çast të përvojës së saj, ndriçimi ndryshon ngjyrë, duke
përfaqësuar përzierjen e ndjenjave si shpresë, dëshirë, nosta-lgji, humbje apo
rigjenerim. Këto ngjyra nuk janë të ndara, ato ndërthuren duke krijuar një
efekt të plotë të ndriçimit të saj të brendshëm. Psh te vargjet: "Më
vezullo, / Me tjetër frymë të mbushet hapësira" sugjeronë një përzierje të
ndjenjave, ku secila "ngjyrë" e dritës reflekton një aspekt të
ndryshëm emocional, nga shpresa dhe qetësia, deri te tensioni dhe trishtimi.
b.Në poezi, drita përfaqëson
shpresën dhe fuqinë rigjeneruese që udhëton përmes errësirës. Drita e diellit,
psh, simbolizon ndriçimin e jetës dhe energjinë që lind nga çdo mëngjes i ri.
Kur heroina kërkon që hapësira të mbushet me një "frymë të re" dhe të
marrë një "dritë të re," ajo kërkon një rilindje shpirtërore që vjen
përmes një drite shumëngjyrëshe që nuk është thjesht një burim i jashtëm, por
një burim që ndikon thellësisht brenda saj.Psh. vargjet: "Të niset të
marrë një dritë të re" tregojnë dëshirën për rigjenerim shpirtëror përmes
një dritë të re.
c. Në vargjet "Më vezullo, /
Me tjetër frymë të mbushet hapësira / Të niset të marrë një dritë të re,"
drita merr rol aktiv, duke reflektuar
nevojën për udhëtim shpirtëror dhe
transformim. Heroina kërkon jo një ndriçim të jashtëm, por një dritë të re që
ka fuqinë të ndryshojë botën e saj shpirtërore, e cila më pas dritëson dhe
pamjen e jashtmë. Kjo dritë nuk është thjesht e bardhë, por një përzierje
ngjyrash që reflekton kompleksitetin e emocioneve dhe ndjenjave të saj. Drita
shumëngjyrëshe reflekton dhe procesin e ndriçimit shpirtëror. Ndryshe nga një
dritë e vetme statike, ndriçimi shumëngjyrësh tregon një transformim gradual të
shpirtit, që kalon përmes hijeve, kontrasteve, dhe ngjyrave të ndryshme për të
arritur në një ndjenjë të plotë paqeje dhe qetësie. Ndriçimi shumëngjyrësh
sjell kuptimin se ky udhëtim shpirtëror
nuk është linear, por një proces i vazhdueshëm që ka kthesa, ndryshime dhe
rritje.
d.Përjetimi i dritave
shumëngjyrëshe në poezinë e Lakos ngjason me aurorën boreale, në lëvizje të vazhdueshme, duke krijuar forma dhe
ngjyra që ndryshojnë vazhdimisht. Ky efekt vizual përkon me përvojën shpirtërore
të heroinës që përjeton emocione të fuqishme. Aurora boreale nuk është një
pamje e zakonshme, por një fenomen i rrallë e mahnitës, që të lë pa fjalë, duke
i dhënë ndriçimit (shpirtëror) një dimension të mistik. (E çka më mistike se
dashuria në jetën e njeriut?) Te vargjet: “Diku që ne, ende nuk e dimë",
poezia sjell ndjenjën e të panjohurës, një ndriçim i cili ende nuk është
kuptuar plotësisht. Ashtu si aurora boreale që lëviz dhe ndryshon në mënyrë të
paparashikueshme, edhe përvoja e saj shpirtërore është e mbushur me elementë të
së panjohurës
e.Shumëngjyrshmëria e ndriçimit
është një urë mes botës së brendshme dhe asaj të jashtme. Teksa heroina kërkon
ndriçimin e diellit dhe një frymë të re për të mbushur hapësirën( e saj shpirtërore),
kjo dritë bëhet një element që ndërthur botën tokësore me një dimension të
lartë shpirtëror. Ndriçimi shumëngjyrësh i sjell ndjesi të unitetit dhe
harmonisë mes këtyre dy botëve, duke përfaqësuar jo vetëm një transformim shpirtëror, por dhe një lidhje me forcat e
universit. Psh te vargjet: "Jashtë kësaj romance të vjetër që poshtë
dallgëve zbret" ku dallgët dhe drita ndërthuren si simbol i lidhjes mes
tokës dhe qiellit.
IV-Kemi dëgjuar të thuhet shpesh
se poezia e Lakos është një poezi e mendimit, filozofike, etj, por ky është
interpretim i gabuar, si pasojë e mosgjetjes nga ana e lexuesit të gjurmës së shkëndijës të frymëzimit poetik,
që shpesh herë qëndron te një frazë, madje dhe te një fjalë, si në rastin e
kësaj poezie që shkëndijon te fjala " vezullomë" dhe rrjedh në
shtegun e saj, përkundrejt një qasjeje filozofike apo analitike. Në poezin e
saj, ndjenja dhe përjetimi janë më të rëndësishme se analiza e ftohtë dhe
mendimi intelektual. Kjo duket në disa aspekte:
1.Poezia e Lakos është e ndriçuar
nga një sens frymëzimi dhe ndjeshmërie. Vargjet e saj shfaqin ndjenja dhe emocione
të ngrohta që krijojnë lidhje të drejtpërdrejtë me lexuesin, qasje
kjo që fokusohet më shumë në përjetimin shpirtëror sesa në një analizë
filozofike. Psh te vargjet "Më vezullo, / Të bëhem më e mirë", poezia
shpreh një kërkesë që është ndjenjë dhe
dëshirë shpirtërore dhe jo analizë filozofike e ndriçimit. Po ashtu te vargjet
"Me dritën e diellit që kapërdihet" kemi një tjetër shembuj përdorimi të metaforave dhe imazheve për të
shprehur ndjenja dhe përvoja të brendshme, larg filozofimeve.
2. Edhe pse poezia e Lakos shfaqë
elemente të mendimit dhe reflektimit, thelbi i saj është në përjetimin
emocional që ajo sjell. Kjo do të thotë se ndjeshmëria dhe frymëzimi janë
përparësitë kryesore, filozofimi ndodh
në mënyrë më të nënkuptuar. Psh te
poezia “Më vezullo”, figura e vezullimit merr rol udhërrëfyes qysh në vargun e
parë, duke e udhëhequr subjektin drejt një gjendjeje më të lartë shpirtërore:
"Më vezullo, / Të bëhem më e mirë".
3. Natasha Lako në poezinë e saj përmes
metaforave dhe imazheve të pasura, shpesh shpreh ndjenja dhe ndjesi shpirtërore
që nuk janë të lehta për t'u analizuar në terma filozofikë. Në vend të kësaj,
ato krijojnë një atmosferë që i lejon lexuesit të ndihen dhe të përjetojnë
ndjenjat që poezia ofron.Psh vargu: "dashurisë si detit i merren këmbët /
dhe bie" ku poetja shprehet përmes metaforave:"i merren këmbët",
“dashurisë si deti”, "dhe bie"madje në këtë varg, kombinohen disa
metafora për të shprehur ndjesitë dhe proceset emocionale, ku përdorimi i detit
si simbol i dashurisë dhe i marrjes së këmbëve si një akt i rënies krijon një
imazh të pasur dhe kompleks të përvojës shpirtërore dhe emocionuese.
Në thelb, poezia"Më
vezullo"e Natasha Lakos është krijim me
strukturë të ndërlikuar , ku përmes një gjuhe të fuqishme dhe figurave
të gjalla artistike ndërton një botë shpirtërore. Poezia lëviz përmes imazheve
të natyrës dhe forcave shpirtërore, ku ndriçimi i shpirtëror dhe dashuria janë
thelbi i saj. Në vend që të ofrojë përgjigje të drejtpërdrejta filozofike, ajo
i përcjell ndjenjat dhe mendimet përmes një rrjedhe imazhesh, të cilat lexuesi
i përjeton më shumë në nivel intuitive .
Natasha Lako, si gjithmonë,
përdor një gjuhë që krijon dialog të
ndjeshëm midis botës së jashtme dhe të brendshme, ku ndriçimi bëhet sinonim i
një transformimi të thellë. Poetja flet për dritën si një energji shpirtërore,
që jo vetëm ndriçon, por dhe ndryshon e shëron. Kjo poezi, me pasurinë e saj të
imazheve dhe forcën emocionale, është një përvojë artistike e rrallë që
përshkon nivele të shumta të ndjenjave njerëzore dhe shpirtërore.
Sarandë, më shtator 2024
Natasha Lako
Më vezullo
Më vezullo,
Të bëhem më
e mirë,
Sepse
dashurisë si detit i merren këmbët dhe
bie.
Më vezullo,
si dallgët
e mbushura me erën ,
më gjej
përrallën e lëshuar lëndinave,
ku djalli nuk ka telefon,
Më vezullo,
Me dritën e
diellit që kapërdihet ,.
Më vezullo,
Me tjetër
frymë të mbushet hapësira
Të niset të
marrë një dritë të re,
Diku që ne,
ende nuk e dimë,
Të kthehet
dhe të kthejë atë dritë kaloshine,
të gruas që
e vetmuar ,
nëpër natë kthehet në
shtëpi.
E pas pak do të mbyllë derën,
jashtë kësaj romance të vjetër që poshtë dallgëve zbret.
No comments:
Post a Comment